Radio jurnaliSTİKA

Hazırlamaq üçün nədən başlamalı? Əslində, 
hazırlanma prosesi radioreportaj hazırlanması 
kimidir:
1-ci addım:
istənilən mövzuda olduğu kimi, burada 
da ideya olmalıdır. Bu mövzu niyə maraqlıdır və bunu 
kim dinləyəcək? Yaxşı cavabların yoxdursa, çətin ki, 
redaktorun mövzunu işləməyə razılıq versin. 
2-ci addım: 
Bu suallara cavab tapdıqdan sonra 
konkret fokus müəyyənləşdirməyə köklənə bilərsən. 
Mövzunun hansı aspektləri ən maraqlıdır? Sən bir 
radiopaketdə hər şeydən danışa bilməzsən. Nə qədər 
diqqətlə, əsaslı hazırlasan da, bir materialda hər 
şeyi qucaqlamaq olmur. Hətta bunu bacarsan belə, 
materialın yayındırıcı və darıxdırıcı alınar. 
3-cü addım:
Araşdır, gör, kimsə sənin mövzunu 
əvvəllər işləyibmi? İşləyibsə, hansı rakursda? Bu, 
sənin hazırladığını materialı lazımsız etməyəcək ki? 
Kimlərdən müsahibə alınıb? Sənin tədqiq edəcəyin 
başqa rakurs varmı?
4-cü addım: 
İşini planla. Bu sənə ən azı 2 məsələdə 
kömək olacaq:
1. Vacib olan səsləri, müsahibələri, sualları 
unutmamaqda
2. Süjet xəttini nəcə başlayıb, necə bitirməyi 
bilməkdə. Bu da montaj prosesini və mətn 
yazılması prossesini tezləşdirir.
5-ci addım: 
Edəcəklərinin siyahısını hər zaman əlinin 
altında saxla.
6-cı addım:
İşini düzgün qur. Müsahibə alarkən vaxtını 
israf etmə. Hazırlıqlı ol, yəni müsahibəni qısa, çevik 
etməyə və elə müsahib danışdığı müddətdə lazımlı 
hissləri qeyd etməyə öyrəş. Yoxsa saysız-hesabsız, 
uzun-uzadı səs yazılarının içində itib-batarsan.
7-ci addım:
Zaman açarları - səslərinə azı bir dəfə tam 
qulaq as, əsas hissələrin saniyələrini qeyd et. Bunu 
adətən, montaj proqramında edirlər və lazımlı səsləri 
kəsib müsahibə, interküy, reperaund adında yeni iş 
sahəsi (ing. track) açaraq ora kopyalayırlar.
8-ci addım:
Lazımi səs hissələrini müəyyən etdikdən 
sonra, reportajın strukturu barədə düşünmək olar. 
Ola bilər ki, hansı səsdən başlayacağını artıq bilirsən. 
Amma buna həmişə tam əmin ola bilmirsən. Nəzərə 
al ki, radionun əsası səslərdir, onlar dinləyicilərin 
diqqətini çəkir. Odur ki, reportaja elə bir səslə 
başlamalısan ki, “diqqəti”yaxalaya biləsən. Uğurlu 
başlanğıc üçün reperaundlar həmişə reportyorun 

---