|
4-jadval.
Respublika paxta tozalash korxonalarida Qayta jihozlash va texnikani tadbiq etish dasturini hamda
tashkiliy-tsxnik tadbirlarni amalga oshirishning samarasi
(1994-2005 y.) mln. sо‘m
Shu jumladan
Yillar
Tola
chiqishi
%
Jami
Qurilish
Rekonstruksiya
Urug‘chilik
sexlari
Eski
korxonalar
Standart
1
2
3
4
5
6
7
8
1990-1992
(baza)
30,78
1994
32,0
77322,3
1178,3
10944,0
65200,0
1995
32,32
82459,1
2356,6
21802,5
58300,0
1996
32,08
78017,6
2356,6
32661 0
43000,0
1997
31,70
70869,1
5891,5
1000,1
43177,5
20800,0
1998
31,71
85271,2
8248,1
1000,1
53523,0
22500,0
1999
31,80
119460,7
10604,7
5000,5
63355,5
40500,0
2000
32,49
157107,8
10604,7
6000,6
73102,5
67400,0
2001
32,70
177598,6
10604,7
9000,9
82593,0
75400,0
2002
32,66
191598,7
11783,0
17001,7
91314,0
71500,0
2003
32,78
216436,7
14139,6
26002,6
99094,5
77200,0
2004
32,81
263641,6
17674,5
36003,6
105763,5
104200,0
2005
33,0
309646,9
17674,5
38003,8
14007,1
112261,5
127700,0
jami
-
1829430,3
113116,8
139013,9
14007,1
789592,5
773700,0
о‘rtacha 1 yilga
32,34
152452,5
9426,4
15446,0
14007,1
65799,4
64475,0
3215,5
1178,3
1000,1
451,8
85,5
499,8
79
5-jadval.
Bitta paxta tozalash korxonasini qurishda erishiladigan yillik iqtisodiy
samara hisobining jamlangan kо‘rsatkichlari
Kо‘rsatkichlar
darajasi
Kо‘rsatkichlar
О‘lchov
birligi
avvali
keyincha
Kapital mablag‘lar (K1,K2)
mln.sо‘m
2352,5
1677,0
Ekspluataiion xarajat-lar, jami (S1,
S2)
mln.sо‘m
1760.8
1339,2
Shu jumladan. ish haqi
mln.sum
506,9
41,8
Ijtimoiy sug‘urta
mln.sо‘m
157,1
127,7
Elektroenergiya
mln.sо‘m
414,7
299,2
Amortizatsiya
mln.sо‘m
260,7
145,8
Ta’mirlash
mln.sо‘m
99,2
62,7
Yonilga
mln.sо‘m
322,2
292,0
Tolaning sifati va chiqishining
oshishi qiymati
mln.sо‘m
11899,3
12554.7
Tolaning sifati va chiqishining
oshishidan olingan samara (P)
mln.sо‘m
655,4
Jamlangan iqtisodiy samara
mln.sо‘m
1178,3
Iqtisodiy samara: 1,178,3 mln. sо‘m
Kapigal mablag‘larning qoplanish muddati: 1,4 yil
1994-2005 yillarda 15 ta paxta tozalash zavodini qurish uchun
kapital mablag‘lar sarfi 25,155,0 mln. sо‘mni tashkil etdi. Qurish
boshlangan yildan to tugallash davrigacha jamlangan iqtisodiy samara
(113116,8 mln. sо‘m) har bir korxona bо‘yicha yillik tо‘plangan
iqtisodiy samara hisobi bilan aniqlangan.
80
6-jadval.
Bitta paxta tozalash korxonasini rekonstruksiya qilishdan erishiladigan
yillik iqtisodiy samara hisobining jamlangan kо‘rsatkichlari
Kо‘rsatkichlar
darajasi
Kо‘rsatkichlar
О‘lchov
birligi
avvali
keyincha
Kapital mablaglar (K1,K2)
mln.sо‘m
1690,0
910,0
Ekspluatatsion xarajatlar, jami (S1,
S2)
mln.sо‘m
1374,7
1095,3
Shu jumladan. ish xaqi
mln.sо‘m
461,5
403,4
Ijtimoiy sug‘urta
mln.sо‘m
143,1
125,1
Elektroenergiya
mln.sum
278.4
213,4
Amortizatsii
mln.sum
184,9
94,7
Ta’mirlash
mln.sо‘m
70,8
37,2
Yonilg‘i
mln.sо‘m
236,0
221,5
Tolaning sifati va chiqishining
oshishi qiymati
mln.sо‘m
7809,5
8413,2
Tolaning sifati va chiqishining
oshishidan olingan samara
mln.sо‘m
603,7
Jamlangan iqtisodiy samara
mln.sо‘m
1000,1
Iqtisodiy samara: 1000,1 mln. sо‘m.
Kapital mablag‘larning qoplanish muddati: 0,9 yil
Umuman 1997-2005 yillarda 38 ta paxta tozalash korxonasini
rekonstruksiya qilish uchun kapital mablag‘lar sarfi 34580,0 mln.
sо‘mni tashkil etdi. 38 ta paxta tozalash korxonasini 1997-2005 yillarda
rekonstruksiya qilish boshlangan yilidan to tugallash davrigacha
jamlangan iqtisodiy samarasi (139013,9 mln. sо‘m) har bir korxona
bо‘yicha yillik tо‘plangan iqtisodiy samara hisobi bilan aniqlangan.
Xulosa qilib aytganda, “О‘zpaxtasanoat” uyushmasi sо‘ngi yillarda
soha korxonalarini texnik jihatdan qayta jihozlash, paxta mahsulotlari
bо‘yicha respublika standartlarini takomillashtirish, bozor iqtisodiyoti
dastaklaridan samarali foydalanish, jahon paxta bozori talablarini
81
hisobga olgan holda prinsipial jihatdan yangi yondoshuvlar orqali
meyoriy-texnik bazani ishlab chiqish doirasida -paxta kompleksi
samaradorligini va sohani olg‘a suradigan rivojini yuksaltirishga
erishishga olib kelgan qator tashkiliy-texnik tadbirlar kompleksini
amalga oshirdi:
Birinchidan, 53 ta paxta tozalash korxonasida texnik jixatdan qayta
jihozlash dasturi amalga oshiriddi. Ulardan 15 tasi shaharlar xududidan
tashqariga olib chiqildi.
Qolgan 38 ta paxta tozalash korxonalarining egallab turgan
maydonlari 2 barobar kamaydi, paxta xomashyosini qayta ishlash
texnologik jarayonini ta’minlovchi texnologik mashinalar soni 50 -
60 foizga qisqardi, tola chiqishi va uning sifatini oshishi bilan bir
qatorda metall sarfi va elektroenergiya iste’moli tegishlicha 70 va
30 foizga kamaydi.
Ikkinchidan, О‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi-
ning 2004 yil 23 dekabrdagi 604-sonli qaroriga binoan “О‘zpaxtasanoat”
uyushmasi va “Raxta tozalash IICHB” tomonidan respublika
mintaqalarida ekin materialini zamonaviy tenologiyalarda tayyorlashni
ta’minlovchi paxtaning urug‘lik chigitini tayyorlash sexlari bor
ixtisoslashgan paxta tozalash korxonalarini qurish va modernizatsiya
qilish dasturi ishlab chiqildi. 2005 yil 25 fevralda О‘zbekiston
Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tasdiqlangan 2005-2006 yillarga
mо‘ljallangan Dasturni bajarish doirasida 31 ta ixtisoslashgan paxta
tozalash korxonasi qurilib, ishga tushirildi. 2005 yilda 13 ta shunday
ixtisoslashgan sexlar foydalanishga topshirilib, ular 2006 yil ekish
kompaniyasi uchun yuqori kondensiyali urug‘lik materiali tayyorlab
berdi.
Natijada paxta yetishtiruvchi xо‘jaliklar gektariga urug‘lik chigit
sarfini 10-15 %ga kamaytiruvchi yuqori sifat kо‘rsatkichiga ega urug‘lik
chigit oldi va yiliga 50-60 ming tonna urug‘lik fondini tejab qoldi.
Belgilangan tadbirlarni amalga oshirishga sarflangan kapital mablag‘lar
24850,0 mln.sо‘mni, jamlangan iqtisodiy samaradorlik 14007,1 mln.
sо‘mni, xarajatlarni qoplash muddati 1,8 yilni tashkil etdi.
Uchinchidan, shahar xududidan tashqariga chiqarilgan paxta
tozalash korxonalarini modernizatsiya va rekonstruksiya qilish, urug‘lik
chigit tayyorlash sexlarini qurish va modernizatsiya qilish bо‘yicha
tadbirlarni tadbiq etish hisobiga yiliga 12048,0 mln. sо‘mlik 37,7 ming
tonna yonilg‘i, 161662,7 mln. sо‘mlik 1442680,2 ming kVt elektr
energiyasi tejab qolinmoqda.
82
Ishchi-xizmatchilar soni 6,0 ming kishiga qisqarib, uning hisobidan
150751,3 mln. sо‘m oylik ish haqi tejaldi va hakozo.
Tо‘rtinchidan, istiqlol yillarida erishilgan natijalar hisobiga
О‘zbekiston paxtasining reytingi va uning jahon bozorida
raqobatbardoshligi ma’lum darajada oshdi. Bu uni samarali sotish va
xalqaro savdoning boshqa turlarini-birja savdolari hamda konsignatsion
terminallarni rivojlantirishga yо‘l ochdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
