R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

shuningdek, eroniy, arabiy, mo‘g‘ul kabi noturkiy qavm vakillari
lahjalarini o ‘ziga singdiigai, IX—X asrdan boshlab hoziigacha
uzluksiz ijtimoiy-madaniy taraqqiyot natijasida millat va milliy til
sifatida shakllangan. Bu murakkab tarixiy jarayon ta’siri tilimizning
shevaviy bo‘linishida (o‘zbek. umumxalq tilining uch katta lahjaga
ajralishida), leksik-grammatik xususiyatida (chunonchi, qaratqich
kelishigining 
qarluqcha 
[-ning] qo‘shimchasi bilan men, sen
14

---

olmoshlarida o ‘g ‘u zch a
[ - ing] 
k o ‘rinishining saqlanishi, 
ilon
s«‘zining shu o ‘g‘u z c h a
shaklda tilda m e’yorlashishi, 
uning
qarluqcha 
yilon shaklining eskirishi va qipchoqcha shevaviy jilan
ko'rinishining mavjudligi, tilim izda katta miqdordagi tarixar» arabiy,
forsiy, qisman m o‘g‘ ulcha bo‘lgan so‘zlarning borligi v .h .) o ‘z
aksini topgan, Shuning u c h u n «nom i o‘zidan, o ‘zi n om id an
qadimiyroq» iborasi o‘ zbek t il i va m illati tarixiga ham daxldor.
0 ‘zb ek tili ta rix in i davrlashtirish
Adabiy til (aniqrog‘i, adabiy nutq) — umumxalq tilining ishlov
berilgan, sayqallangan va m a ’lum bir m e’yorga solingan shakli.
Shuning uchun 
tilning b u n d a y 
ko‘rinish shakliga tilsh u n os
Mustaqim Mirzayev: «Adabiy til — umumxalq tilidan yasalgan
guldasta», - deb baho bergan edi. Dem ak, o ‘zbek adabiy t il i sheva
va lahjalar bir butunligidar» iborat bo‘lgan o ‘zbek milliy tilidan
farqlanadi. 0 ‘zbek adabiy tili o‘ zbek millatiga tegishli b o ‘lgan
milliy tilning tarkibiy qismi hisoblanadi. Milliy til bilan adabiy til