Р. А. Ашуров педагогика назарияси “ фан “ Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги

Ҳозирги замон дарси ва унга бўлган
педагогик талаблар.

Шуни алоҳида таъкидлаш жоизки, XXI аср фан ва техника революцияси асридир, бинобарин халқ таълими тизимида ёшларга дарс бераётган ўқитувчилар замон ва макон талаблари асосида ёш авлодга юқори савияда дарс беришлари шартдир. Буни амалга ошириш учун эса, ҳар бир фан ўқитувчиси қуйидагиларга эътибор бериши талаб этилади:

- ҳар бир дарс, албатта аниқ бир мақсадни амалга оширишга қаратилган ва пухта режалаштирилган бўлиши лозим;
- ҳар бир дарс ўқув режаси ва ўқув дастурининг талабига мувофиқ мустаҳкам, сиёсий – ғоявий йўналишга қаратилган бўлиши керак;
- ҳар бир дарс, ҳаёт билан, мустақиллик амалиёти билан боғлиқ ҳолда ташкил этилиши лозим;
- ҳар бир дарс, хилма – хил метод, услубий воситалар ёрдамида юқори савияда жонли, эмоционал, таъсирли ҳолда ўтказилиши керак;
- ҳар бир дарс, ўқувчи ва ўқитувчининг фаоллигини оширишга, ўқувчиларнинг амалий фаолиятини ривожлантиришга, уларда мустақил, эркин фикрлаш малакаларини шакллантиришни кўзда тутиши керак;
- дарс жараёнида ўқитувчи 45 минутлик дарс вақтидан самарали фойдаланиши ва вақтни беҳуда ўтказмаслиги лозим;
- дарсда ўқитувчи таълимнинг тарбияловчи характерини амалга ошириш, яъни таълим билан тарбиянинг боғлиқлигини таъминлаши керак;
- дарс машғулоти бутун бир синф жамоаси билан ўтказилиб, ҳар бир ўқувчининг ёш ва индивидуал хусусиятлари эътибордан четда қолмаслиги лозим;
- ҳар бир дарс ўқувчиларнинг техник тафаккурини ривожлантириш мақсадида, дарс жараёнида турли хил замонавий техника воситалари: компьютер, тренажёр, репититор ва ЭҲМ ёрдамида Интернет, ахборот коммуникацион технологик воситалардан фойдаланган ҳолда ўтказиш ва х.о.

Мавзу юзасидан савол ва мустақил топшириқлар:

1. Нима учун дарс ўқув ишини ташкил этишнинг асосий шакли ҳисобланади.

2. Намунали дарсларнинг умумий белгилари қандай?
3. Такрорлаш, умумлаштириш дарслари нимадан иборат? Шундай дарслар ўтказишнинг 1-2 вариантини изоҳлаб беринг?
4. Ян Амос Коменский қайси асарида таълимнинг синф – дарс системасини асослаб берган?
5. Табиат қучоғига, ишлаб чиқаришга, музейга экскурсия ўтказиш вақтида ўқувчининг фаоллиги нимадан иборат бўлиши мумкин?
6. Экскурсия, лаборатория дарсларини ташкил этиш, ўтказиш нечта босқичдан иборат бўлади?
7. Таълимнинг ноанъанавий фаол шаклларига нималар киради?
8. Семинар дарсларининг асосий мақсади нималарда кўринади.
9. Ахборотли ўқитиш, интернет асосида дарс беришни тушунтириб беринг.