Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

Ёритилганликнинг 
асосий 
ѐруғлик-техник 
кўрсаткичлари 
Ёритилганликнинг ѐруғлик-техник кўрсаткичларига ѐруғлик, 
ѐруғлик оқими (Е, люмень), ѐруғлик кучи (I, кандела), 
ѐритилганлик (Е, люкс), равшанлилик (L, кд/м
2
), ва ѐруғликни 
қайтариш коэффициенти (
,

%) киради. Сифат кўрсаткичларига 
эса фон, объектни фон билан фарқлаш контрасти, пульсация 
коэффициентини киритиш мумкин. 
Ёруғлик
– электромагнит спектрини кўзга кўринадиган 
соҳасининг бир қисми ҳисобланади. Унинг асосий 
характеристикаси сифатида тўлқин узунлиги (

) ва тебраниш 
частотаси (

) қабул қилинган. Бу кўрсаткичлар орасидаги ўзаро 
боғланиш қуйидагича ифодаланади: 

 = с / 

, 
бу ерда 
с
– ѐруғликнинг тарқалиш тезлиги. 
Кўзнинг кўриш даражаси спектрнинг кўринадиган соҳасини 
ҳар хил қисмида турлича бўлиб, спектрнинг яшил областида, 
тўлқин узунлиги

= 554 нм бўлган ҳолатда максимал 
ҳисобланади. 
Ёритилганликнинг асосий ѐруғлик-техник кўрсаткичларига 
ѐруғлик кучи, ѐритилганлик, ѐруғликни ютиш, ўтказиш ва 
қайтариш коэффициенти, ѐруғлик равшанлилиги, объектнинг фон 
билан контрасти (объект билан асосий ранг орасидаги кескин 
фарқ), ѐритилганликнинг пульсация коэффициенти ва 
ѐритилганликнинг нотекислик коэффициенти киради. 

---

121 
Ёруғлик кучи(J)
– ѐруғлик оқимининг ѐруғлик тарқаладиган 
бурчакка нисбати орқали ифодаланади 
J = dФ / d

 
Ёруғлик кучининг ўлчов бирлиги қилиб кандела (Кg) қабул 
қилинган.
Ёруғлик оқими(Ф)
ѐруғлик қуввати орқали характерланади 
ва люменда (лм) ўлчанади. 
Ёритилганлик( Е )
– ѐруғлик оқимининг сирт бўйлаб зичлиги 
бўлиб, люкс (Лк) да ўлчанади.