2 – кисм. Радиотехника. Электр сигнали нима ва у қандай параметрлар билан характерланади?

2 – кисм. Радиотехника.

1. 
   Электр сигнали нима ва у қандай параметрлар билан характерланади?
   

Жавоб: Бирон бир ахборотни ўзида акс эттирувчи электрофизик жараён бўлиб, кучланиши, ток кучи, частотаси, сигнал шакли билан характерланади.

2. 
   Узатиладаган ахборот радиотехникада нима учун ва қандай қилиб электр сигналларига айлантирилади?
   

Жавоб: Ахборотларга қайта ишлов бериш, сақлаш, узатиш, узатилган ахборот ўз манзилига етиб бориши учун электр сигналлар шаклига айлантирилади. Узлуксиз аналог электр сигнални дискретизацияланади, квантланади, кодланади, узатиш учун модуляцияланади.

3. 
   Радиотўлқин деганда нимани тушунасиз? Радиотўлқинлар классификацияси?
   

Жавоб: Ахборотни узоқ масофаларга симсиз узатишда фойдаланиладиган нурлатилган электромагнит майдон тўлқинлари тушунилади. Ахборотни бир нуқтадан иккинчи нуқтага узатиш учун маълум талабларни хисобга олган холда ишчи частота танланади. Бу ишчи частоталар ўз классификациясига эга. Радиоалоқани халқаро тартибланишига биноан радиочастоталар 9 та диапазонларга бўлинади ва 4 дан 12 гача номерланади. Диапазон номери ошиши билан уни полосаси кенгайишига эътибор қаратиш лозим, у қуйидагича бўлади: № 4 учун 30Khz – 3Khz = 27 Khz; №12 учун 3000 – 300 = 2700 Ghz.
Янги радиоалоқа линиясини очиш учун, ҳар бир алоҳида ҳолат учун маълум талабларни ҳисобга олган ҳолда ишчи частота танланади.
Хабарни узатиш жойидан қабул қилиш жойига кўчириш учун танланган частота ишлатилади ва у ташувчи частота дейилади.
1.1-жадвал

Диапазон номери	Частота чегаралари	Диапазонлар номи	Тўлқин узунлиги	Диапзонлар нинг қисқартма номлари	Русча қисқартма номлар
№ 4	f = 3  30 кГц	ўта узун тўлқинлар	Мириаметрли 100... 10 км	ЎУТ	СДВ
№ 5	f = 30  300 кГц	узун тўлқинлар	Километрли 100...1 км	УТ	ДВ
№ 6	f = 300  3000 кГц	ўрта тўлқинлар	Гектометрли 1000...100 м	ЎТ	СВ
№ 7	f = 3  30 МГц	қисқа тўлқинлар	Декаметрли 100...10 м	ҚТ	КВ
№ 8	f = 30  300 МГц	метрли тўлқинлар (ултра қисқа тўлқин)	Метрли 10...1м	МТ	МВ
№ 9	f = 300  3000 МГц	дециметрли тўлқинлар	1...0,1 м	ДТ	ДМВ
№ 10	f = 3  30 ГГц	сантиметрли тўлқинлар	10...1 см	СТ	СМВ
№ 11	f = 30  300 ГГц	миллиметрли тўлқинлар	10...1 мм	ММТ	ММВ
№ 12	f = 300  3000 ГГц	децимиллиметрли тўлқинлар		ДММТ	ДММВ

4. 
   Радиотўлқинлар тарқалишига қандай физик жараёнлар таъсир қилади?
   

Жавоб: Фазода кўз илғамайдиган материялар мавжуд. Бу эфир деб аталади.Радиотўлқинлар тарқалишида хар хил диэлектрик муҳитларнинг, биридан иккинчисига радиотўлқин ўтаётганда муҳитлар чегара чизиғида тўлқин аксланиши ва унинг синиши юз беради. Радиотўлқинлар дифракция қонунига бўйсунади, яъни тўлқин узунликлари ўлчамига яқин бўлган тўсиқларни айланиб ўтиши мумкин. Радиотўлқинлар тарқалаётганда рефракция қонунига бўйсунади, яъни тўлқин ҳар хил диэлектрик сингдирувчанликка эга бўлган муҳитлардан ўтишида унинг траекторияси эгилиши юз беради. Радиотўлқинлар тарқалаётганда, уларда интерференция юз бериши мумкин, яъни ҳар хил фазали тебранишлар бир-бирига қўшилади. Радиотўлқинлар ионосфера қатламидан сочилиб қисман қайтади, бунда энергияни маълум қисми нурланиш манбаига қайтади – Кабанов эффекти. радио тўлқиннинг сўнишига сувнинг таъсири жуда катта. Шу сабабли кучли ёмғир, дўл ёки қор алоқани узилишига олиб келиши мумкин. 30 ГГцдан юқори бўлган частоталарда радио тўлқинларнинг сўниши жуда катта бўлганлиги сабабли бу частоталарнинг қўлланилиши чегараланган.

5.