Qutlimuratov nurbek matkarimovichning mahalliy xomashyolar va chiqindilar asosida yangi ionitlar sintezi

Maxalliy xomashyo va chiqindilar asosida olingan ionitlarning statik almashinuv sig‘imi(SAS)ni aniqlash
PVX-A-N-1 va PVX-A-N-2 larning to‘liq almashinuv sig‘imini HCl ning 0,1M li eritmasi bo‘yicha aniqlandi. Buning uchun aktiv holatga keltirilgan sorbentdan 0,5 g (namlik chiqarib quruq sorbent massasi) olib, unga 0,1 M li HCl ning fiksanal eritmasidan 100 ml solindi hamda 24 soat qoldirildi. Sorbentga solingan kislotaning konsentratsiyasi o’zgarishiga qarab ionitlarning statik almashinuv sig’imi baholandi. Olingan natijalar quyidagi formula bilan hisoblandi:

nazariy kislotaning asosga ketgan hajmlar nisbati
amaliy kislotaning asosga ketgan hajmlar nisbati
g- sorbent massasi
a-sarflangan ishqor hajmi
sorbentda qoldirilgan kislota ishqorning standart ishchi eritmasi bilan titrlanadi, nazariy va amaliy qiymatlar yozib boriladi.

bu erda: V – ishchi eritma hajmi, ml;
K – titrlanishga olingan, eritma hajmiga ishchi eritma hajmining nisbatiga teng bo‘lgan koeffitsient;
V₁ – ionit bilan ta’sirlashgandan so‘ng eritma namunasini titrlashga sarflangan eritma hajmi, ml;
m – ionit massasi, g;
W – namlikning massa ulushi, %;
C_N – ishchi eritma va titrlash uchun olingan eritmalarning berilgan konsentratsiyalari, N; C_N=0,1 N barcha ionitlar uchun;
K₁ va K₂ – ishchi eritma va titrlash uchun eritmaga tegishli koeffitsientlar.
Ionitlarning kimyoviy barqarorlogini aniqlash usuli
Polivinilxlorid asosida olingan anionitlar hamda polivinilxlorid asosida olingan sulfakationit(№ IAP-06546) va tarkibida monoetanolamin asosida olingan poliamfolitning kimyoviy barqarorligini aniqlashda kislotalardan nitrat va sulfat kislatalarning 1% va 5% li eritmasi, kuchli asos xossasiga ega NaOH ning 5% li qaynoq eritmalaridan foydalanildi. Bunda ishchi holatdagi ionitlarni 1% va 5% li nitrat va sulfat kislotalarning eritmalarida 25⁰C haroratda 48 soat davomida qo‘yildi va so‘ngra ionitlarni filtrlanib qayta tayorlab statik almashinish sig‘imi (SAS) aniqlab ionitlarning dastlabki SAS qiymati bilan solishtirildi. Ishqor bo‘yicha kimyoviy barqarorligini aniqlashda 5% li NaOH eritmasida 100⁰C da 10 soat davomida qizdiriladi va sovitilib ionitlar filtrlab qaytadan SAS qiymati aniqlanadi.