Qutlimuratov nurbek matkarimovichning mahalliy xomashyolar va chiqindilar asosida yangi ionitlar sintezi

10 - tajriba. PVX asosida olingan sulfokationitni tarkibida monoetanolamin saqlagan chiqindi ishtirokida modifikatsiyalab poliamfolit olish
Hajmi 250 ml bo‘lgan tagi yumaloq kolbaga 5 g PVX asosida olingan sulfakationit joylashtiriladi ustidan 20 ml 80% (16 ml tarkibida monoetanolamin saqlagan chiqindi hamda 4 ml suv) eritmasidan quyildi va 3 soat davomida 383 K haroratda reaksiya olib borildi. So‘ng namuna termostatda yuqori bosim va haroratda chidamli zanglamaydigan metalldan qilingan avtoklavda 2 soat davomida 110-150°C haroratlarda qizdiriladi. Tajriba vaqti tugallangandan so‘ng sovugan mahsulot filtrlanadi, tuzsizlantirilgan suv bilan neytral holatgacha yuvilib quritiladi. Quritilgan sorbent oldin NaOH ning 0,1 n li eritmasida keyin HCl ning 0,1 n li eritmasida faollantiriladi. Olingan namuna uchun statik almashinish sig‘imi (SAS) NaOH bo‘yicha 2,8 mg-ekv/g, HCl bo‘yicha 3,2 mg-ekv/g ekanligi aniqlandi.
11 - tajriba. Mahalliy homashyo va chiqindilar asosida olingan ionitlarga statik sharoitda Ni²⁺, Cu²⁺, Co²⁺, Cr(VI) hamda Mn(VII) ionlarining sorbsiyasini spektrofotometrik usulda o‘rganish
Spektrofotometrik usul yordamida rangli metall ionlarini va eritmasi rangli bo’lgan va sanoat miqyosida o’rganilishi juda muhim bo’lgan anionlarni nur o‘tkazish sohasiga qarab aniqlanadi. Buning uchun CuSO₄∙5H₂O, Ni(NO₃)₂∙6H₂O, CoCl₂∙6H₂O, K₂CrO₄, K₂Cr₂O₇ va KMnO₄ kristalligidratlaridan foydalanib Ni²⁺, Cu²⁺, Co²⁺, Cr(VI) hamda Mn(VII) ionlarining 0,25; 0,125; 0,1; 0,075; 0,05; 0,025; 0,0125; 0,01 mol·l^-1 konsentratsiyali eritmalar tayyorlandi. Ushbu tayyorlangan sun’iy eritmalardan metall ionlarining sorbsiya davomiyligi 1, 2, 4, 6, 12, 18 va 24 soatlarda hamda sorbsiya izotermalari 303, 313 va 323K haroratlarda o‘rganildi. Buning uchun mahalliy xomashyolar va chiqindilar asosida sintez qilingan ionitlardan quruq sorbent 0,2 g dan analitik tarozida o‘lchab olinib, hajmi 250 ml bo‘lgan konussimon kolbalarga solindi va 100 ml dan tuz eritmalari quyildi va ma’lum vaqtlarda aralashtirib turildi. Sorbsiyadan oldingi va keyingi eritmalardagi metall ionlarining konsentratsiya o‘zgarishi Spektrofotometr (Mikroplanshet rider Perkin Elmer) (AQSH) yordamida aniqlandi (Cu²⁺uchun 810 nm, Ni²⁺ uchun 720 nm, Co²⁺ uchun 512 nm, Cr(VI) uchun 369-372 nm, Mn(VI)- 526 nm to‘lqin uzunlikda).