Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti

3-topshiriq. 
1-guruh.
Shevaga xos so`zlarni toping. Zardoli, satil, shoti, g`alcha, 
garang, mehmon, jo`rob, xalta, narvon, paqir, o`rik, dovcha, g`o`z.
2-guruh.
Atamalarni toping. 
Kitob, ega, kesim, ibora, qofiya, kasr, maxraj, suv, fonetika, odam, 
dasturxon, qo`shuv, ayiruv, bo`luv, antonim, omonim, sinonim, sur’at, parallel. 
3-guruh.
Uyadosh so`zlar qatorini davom ettiring. 
Uy hayvonlari:….. Sabzavotlar:…. Uzum turlar:…. Taom nomlari:…. 
Qushlar:…..Mevalar:…… 
4-guruh. 
Ko`chma ma’noli so`zlarni toping va misol keltiring. 
Tut, yoz, yoqa, qosh, ko`z, son, etak, qo`l, oyoq, og`iz, quloq. 
So`zlarni ma’lum belgilariga qarab guruhlarga ajratish, guruhlash aqliy 
faoliyat usuli bo`lib, u ona tili mashg`ulotlarida o`quvchilarning so`z boyligini 
oshirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Bu usul so`zlarni anglatayotgan ma’nosi, 
so`z turkumi, yasalishi, imlosi, uyadoshi kabilarga ajratish imkonini beradi. 
Masalan, «Otlarning ma’no guruhlari»ni o`rganishda berilgan so`zlarni shaxs 
otlari, kasb-hunar otlari, joy nomlari va hokazolarga ajratish, bu guruhlarni 
mustaqil davom ettirish, «Qavm-qarindoshlik otlari»ni o`rganishda berilgan 
so`zlarni 
qon-qarindoshlik 
yoki 
nikoh 
qarindoshligi 
munosabatlarini 
ifodalashiga ko`ra ikki guruhga ajratish, hosil bo`lgan guruhlarni mustaqil 
davom ettirish yoki «Kasb-hunar otlari»ni o`rganishda berilgan so`zlarni 
kulolchilik, zardo`zlik, ganch va yog`och o`ymakorligi, novvoylik kabi 
guruhlarga ajratish kabi topshiriqlardan foydalanish mumkin.

---

146 
Til hodisalarini o`rganishda so`zlarni ma’lum qolipli hosilalarga qarab 
guruhlash usulidan ham foydalansa bo`ladi. Masalan, «Qo`shma otlar»ni 
o`rganishda berilgan so`zlarni 
«Sifat+turdosh ot», «Son+turdosh+ar», 
«Ot+fe’l+ar» -qolipi hosilalarga ajratish, ularning ma’nolarini izohlash va hosil 
bo`lgan har bir guruhni mustaqil davom ettirish kabi topshiriqlar faqat 
o`quvchilarning so`z boyligini oshirish emas, balki bunday so`zlarning imlosini 
puxta o`rganib olish imkonini ham yaratadi.