Педиатрия ва болалар гигиенаси

Бир кунлик овқатланиш менюсини тузиш

Ёшига кўра 1-3 ёшгача 3-5 ёшгача 5-7 ёшгача	Саломатлигига кўра соғлом бола, парҳоздаги бола	Фаолиятига кўра оптимал ҳаракат фаолиятига ега бола серхарақатли бола кам ҳаракатли, нимжон бола
	Овқатланиш меъёрларга кўра

Болаларнинг умумий енергия, озиқ моддалари ва минерал моддаларга нисбатан физиологик талаблари

Ёш	Жинс	Озиқ				Минерл									Енергия
		Оқсил	Ёғ	Угле -вод	Са		Р	Мг	Фе	Зн		Ж
1-3	-	53	53	212	800		800	150	10	5		0,06		1540
4-6	-	68	68	272	900		1350	200	10	5		0,06		1540
7-10	-	77	79	335	1100		1650	250	12	10		0,10		2350

АҚЛИЙ ХУЖУМ ЎТКАЗИШ

1.Сиз биласизми болалар овқат хазм қилиш аъзолари фаолиятининг ёш хусусиятлари ва гигиенаси кандай?

2. 
   Овқат хазм қилиш аъзоларига нималар киради?
   
3. 
   Овқатланиш гигиенаси деганда нимани тушунасиз?
   
4. 
   Овқат рациони тузилганда нималарга еътибор бериш керак
   

7-мавзу: Овқатдан заҳарланиш ва унинг профилактикаси

Таянч иборалар: Заҳарланишлар, озиқ-овқатлардан заҳарланишлар, заҳар,,аллергия, тошма,дегидратасия,доза, ошқозон зонди, ,истеъмолга яроқли, медикаментоз,ошқозон ювиш,антигистамин, активланган кўмир . бўғилиш.
Режа:
1.Заҳарланишлар ва заҳарли моддаларни организмга тушиш йўллари.

2. 
   Заҳарланишлар сабаблари ва белгилари.
   
3. 
   Озиқ-овқатлардан заҳарланишлар.
   
4. 
   Озиқ-овқатлардан,ис газидан заҳарланишларда биринчи тиббий ёрдам
   

Заҳарланиш организм ичига заҳарли модда тушганда содир бо`лади. Бу — дори-дармон ёки одам билиб-билмай қабул қилган ҳар қандай кимёвий модда бо`лиши мумкин. Заҳарланиш - тасодифан содир бо`ладиган о`лимнинг учинчи кенг тарқалган сабабларидан. Ко`пинча заҳарланиш уйда ро`й беради.

Заҳарланиш сабаблари

Организмга тушганда заҳарланишга, касалликка ёки о`лимга олиб келадиган ҳар кандай модда заҳар ҳисобланади. Заҳарланиш оқибатлари заҳарли модда (ёки шунчаки модда) турига, миқдорига, заҳарланиш ро`й берган вақтга, заҳарли модда билан контакт қанча вақт давом етганлигига, жабрланувчининг физиологик ко`рсаткичлари (ёши, ог`ирлиги)га ва организмга тушиш усулига бог`лиқ бо`лади.
Заҳарли модда инсон организмига то`рт хил ё`л билан: овқат ҳазм қилиш ё`ли, нафас ё`ллари, тери (дермал усул) ҳамда инъекция орқали тушиши мумкин.

Овқат ҳазм қилиш ё`ли орқали заҳарланиш заҳарли моддалар ог`из орқали ёки бу моддаларнинг лабларга ёҳуд ог`из шиллиқига тегиши орқали организмга тушиши натижасида ро`й беради. Бу моддалар: дори-дармон, ювиш воситалари, пестицидлар, қо`зиқоринлар ва о`симликлар бо`лиши мумкин. Ко`п моддалар заҳарли ҳисобланмайди ва фақат ко`п миқдорда қабул қилингандагина заҳарланишга олиб келади.
Газсимон ёки нафас орқали тушадиган заҳарли моддалар нафас олганда организмга тушади. Уларга газлар ва буг`лар, масалан, автомобил тутунлари ёки печнинг ёҳуд иситиш қурилмасининг ҳавони ёмон тортиши натижасида хонага кирадиган ис гази, азотнинг чала оксиди (сархуш қиладиган ёки гангитадиган газ) ҳамда ишлаб чиқаришда қо`лланиладиган хлор, турли елимлар, бо`ёқ моддалари, еритувчи-тозаловчи моддалар киради.
Тери қопламаси орқали тушадиган заҳарли моддалар айрим о`симликлар, еритувчилар ҳамда ҳашаротларга қарши қо`лланиладиган воситалар таркибида бо`лиши мумкин.
Инъекция орқали организмга заҳарли моддалар, ҳашаротлар, илон чаққанда ҳамда ҳайвонлар тишлаганда, шунингдек дори ёки гиёҳванд моддани шприц орқали юборганда тушиши мумкин.