Педагогика ва Психология соҳаларидаги инновациялар

10
O‘YIN TEXNOLOGIYASI VA UNING DARSLARDAGI AHAMIYATI
Barakayeva Gavhar Toshqulovna 
Navoiy shahar 13- maktabning boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi 
Telefon: [phone] 
[e-mail]
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada o‘yin texnologiyalarining tasnifi va darslarda qo‘llaniladigan 
holatlarining natijalari haqida fikrlar bayon etilgan. darsda o‘yin texnologiyasining ahamiyati 
tushuntirilgan.
Kalit so‘zlar: 
tafakkur, ta’limiy o‘yin, taqqoslash, kognitiv, assotsiativ yodlash, o‘yin muhiti.
O‘qituvchi dars jarayonida shunday vaziyat yaratish kerakki, o‘quvchi o‘z xohishi bilan izlansin, 
tafakkurini rivojlantirsin, intilsin unda fanni egallashga qiziqish uyg‘onsin. darsda mana shunday 
vaziyatni yaratishda o‘quvchiga motivatsiya bera oladigan pedagogik texnologiyalardan biri bu-
ta’limiy o‘yin texnologiyasidir. O‘yinli texnologiyalardan foydalanishning asosini o‘quvchilarning 
faollashtiruvchi va jadallashtiruvchi faoliyati tashkil etadi. O‘yin olimlar tadqiqotlariga ko‘ra 
mehnat va o‘qish bilan birgalikda faoliyatning asosiy turlaridan biri hisoblanadi.
O‘yin, ish va o‘qish bilan bir qatorda, inson faoliyatining asosiy turlaridan biri, bizning 
mavjudligimizning hayratlanarli hodisasi. Ta’rifga ko‘ra, o‘yin - bu o‘zini o‘zi boshqarish xatti-
harakati rivojlanib, yaxshilanadigan ijtimoiy tajribani qayta tiklash va o‘zlashtirishga qaratilgan 
vaziyatlardagi faoliyat turi.
Ta’lim o‘yinlarining tasnifi
1. Qo‘llanish sohasi bo‘yicha;
2. Pedagogik jarayonning xarakteriga ko‘ra (xarakteristikasi);
3. O‘yin texnologiyalari bo‘yicha;
4. Mavzu bo‘yicha;
5. O‘yin muhiti bo‘yicha.
O‘qitishning ushbu shakli qanday vazifalarni hal qiladi:
- bilimlarni erkin, psixologik jihatdan erkin boshqarish mashqlari.
- o‘quvchilarning muvaffaqiyatsiz javoblarga bo‘lgan og‘riqli reaksiyalari yo‘qoladi.
- o‘quvchilarga o‘qitishda yondashuv yanada nozik va tabaqalashib bormoqda.
O‘yinda o‘rganish sizga quyidagilarni o‘rgatishga imkon beradi: Tushunish, taqqoslash, 
tavsiflash, tushunchalarni ochish, asoslash, qo‘llash. O‘yinlarni o‘rganish usullarini qo‘llash 
natijasida quyidagi maqsadlarga erishiladi:
• kognitiv faoliyat rag‘batlantiriladi;
• aqliy faoliyat faollashadi;
• ma’lumotlar o‘z-o‘zidan eslab qolinadi;
• assotsiativ yodlash shakllanadi;
• mavzuni o‘rganishga bo‘lgan qiziqish kuchayadi.
Bularning barchasi o‘rganish jarayonida ham, mehnatda ham o‘ziga xos xususiyatlarga ega 
bo‘lgan professional faoliyat bo‘lgan o‘yin jarayonida o‘rganish samaradorligi haqida gapiradi.
O‘yinning didaktik maqsadi bilimlar doirasi, bilish faoliyati, amaliy faoliyatda bilim, malaka 
va ko‘nikmalarni qo‘llash, umumta’l’im malaka va ko‘nikmalarini rivojlantirish, mehnat 
ko‘nikmalarini rivojlantirishni kengaytirishga qaratilgan bo‘ladi. darslarni tashkil etishda 
o‘quvchilar uchun ma’lumotlarning ko‘pligi, o‘quvchilarni zeriktirib qo‘ymaslik kabi elementlarni 
hisobga olgan holda, to‘plangan ma’lumotlarni tizimli esda saqlab qolish va mustahkamlashda 
shuningdek to‘plangan bilimlarni amaliyotda qo‘llay olishda o‘yinli texnologiyalardan 
foydalanishning samarasi beqiyosdir. buni ayniqsa 5-6-7 -sinf o‘quvchilarida dars jarayonida 
qo‘llash maqsadga muvofiqdir. O‘quvchilarning o‘quv jarayonidagi egallagan bilimlaridan va 
ko‘nikmalaridan hissiy qoniqish va undan quvonch hissini hosil qilishi lozim. bunday vazifalarni 
hal qilishda o‘qitish jarayonidagi o‘yinli texnologiyalardan foydalanish ulkan ahamiyat kasb etadi. 
Foydalanilgan adabiyotlar
1. N.N.Azizxo‘jayeva «Pedagogik texnalogiyalar va mahorat» T.-2006 yil
2. h.T Omonov,h.b Xattarov «Pedagogik texnalogiyalar va mahorat»T.-2016.

---

119