Pedagogika 015, 2-son Muassis: Nizomiy

PEDAGOGIKA
2015, 2-son
 
 
94 
ixtiyorsiz diqqatni ixtiyoriy diqqat turi bilan almashtiradi
1
. Idrok, sezgi, mantiqiy 
tafakkur hamda ko‘rish, eshitish va tez esda saqlab qolish kabi xotira turlari 
rivojlanadi. 
Jumladan, kommunikativ qobiliyatlarni rivojlantirishda qo‘shiqlardan 
foydalanish mumkin
2
. Qo‘shiqlarning nima haqda ekanligi o‘quvchilar uchun 
qiziqarli bo‘lib, yod olganda ular yangi ma’lumotlarga ega bo‘lishadi va bilish 
faoliyati kuchayadi. Qo‘shiqlardan foydalanish talaffuz ko‘nikmalarini 
takomillashtirishga, artikulyatsiya (talaffuzda, so‘zlashda, nutq a’zolarining 
holati, harakati, ishi), ritmika va intonatsiyada aniqlikka erishish, ingliz tili 
bo‘yicha bilimlarni mustahkamlash, so‘z boyligini oshirishga yordam beradi, 
monologik va dialogik tarzda fikr bildirishga o‘rgatadi, tayyor va spontan (o‘z-
o‘zidan paydo bo‘lgan) nutqni rivojlantiradi. Bundan tashqari, qo‘shiq til 
o‘rganish jarayoniga bayramona ruh, noan’anaviy yondashuvni olib kirib, 
o‘quvchilarning emotsional sohasiga ijobiy ta’sir o‘tkazadi. Tajribalar shuni 
ko‘rsatadiki, chet til bo‘yicha maxsus mashqlarni 5 yoshdan 10 yoshgacha 
bo‘lgan bolalarga o‘rgatish ijobiy natija beradi. 
Chet tilni o‘rgatishning boshlang‘ich davrida darsda turli raqs 
harakatlaridan iborat bo‘lgan jismoniy mashqlardan foydalanish mumkin. Bunda 
o‘quvchilar oldiga bu harakatlarning nomini eslab qolish maqsadi qo‘yilishi 
kerak. O‘quvchilar o‘zlarini erkin tutishlari, o‘qituvchi bilan birga darsni 
qiziqarli o‘tishiga harakat qilishlari kerak, chunki ularning ingliz tilida muloqot 
qilishga tayyorligi va o‘z istaklarini bildirishi ushbu tildagi muloqot 
imkoniyatlarini kengaytiradi. 
Shu bilan birga, o‘quv materialini yetkazib berish ham bu borada muhim 
ahamiyat kasb etadi. Mashg‘ulotlarni yana-da sermazmun o‘tkazishga yordam 
beradigan zamonaviy pedagogika va axborot texnologiyalari yangi bilimlarni 
yaxshi eslab qolish va o‘zlashtirishga yordam beradi. Masalan, “Do you want to 
be healthy?” (Sog‘lom bo‘lishni xohlaysizmi?) darsida elektron o‘qituvchilar Dik 
va Djeynning tushuntirishlari, shuningdek, bolalarga dastlab eshitish orqali yangi 
so‘zlar, suhbat va ashulalarni yod olish imkonini beradigan elektron dasturdan 
foydalanish eng samarali usullardan hisoblanadi. Bu borada ko‘rgazmali 
vositalar, proektordan ham foydalanish bolalarga ingliz tilida hikoyalar tuzishga 
yordam beradi. Zamonaviy texnologiyalar orqali ingliz tilini o‘rgatish 
ko‘rgazmalilikni oshiradi. Ko‘rgazmalilik ta’lim jarayonini tashkil etish asosida 
yotuvchi muhim qoidalardan biri hisoblanadi. Y.A. Komenskiy uni didaktika-
1