Pedagogika 015, 2-son Muassis: Nizomiy

Сафаев Н.С., Мираширова М.А., Одилова Н.Г. Умумий психология назарияси ва 
амалиёти. – Тошкент, ТДПУ, 2013. – Б. 59. 
2
Vyvyan E., Melanie G. Cognitive Linguistics an Introduction. – Edinburgh: Edinburgh 
University Press Ltd., 2006. – P. 67. 

---

PEDAGOGIKA
2015, 2-son
 
 
95 
ning “oltin qoidasi” deb atagan
1
. Xususan, axborotlarni eshitib qabul qilish 
samarasi 15 foiz, ko‘rib qabul qilish esa – 25 foizni tashkil etadi. Ta’lim 
jarayonida, ularning bir vaqtda ishtirok etishi natijasida ma’lumotlarni qabul 
qilish samaradorligi 65 foizgacha ortadi. Tajribalar asosida o‘rganilayotgan 
narsani namoyish etish va jarayon mohiyatini hikoya qilib berish o‘zlashtirish 
darajasini birmuncha oshiradi. 
Chet tilni o‘rganishga bo‘lgan qiziqishni, ishtiyoqni qo‘llab-quvvatlash 
lozim. Bu jarayonda ota-onalarning ko‘magi muhim ahamiyatga ega. Bolalarning 
chet tillarni o‘zlashtirishida ota-onalarga quyidagicha tavsiyalar beriladi: 
­ bola bilan muntazam shug‘ullanib, muloqotda bo‘lish; 
­ uyga berilgan topshiriqlarni birgalikda bajarish; 
­ bolalar so‘z boyligini oshirish maqsadida ommaviy axborot vositalarida 
ular uchun berib boriladigan chet tildagi ko‘rsatuvlarni birgalikda tomosha 
qilish; 
­ bolaning chet til fani o‘qituvchisi bilan doimo hamkorlikda ish olib 
borish; 
­ uning psixik bilish jarayonlari (xotira, idrok, tafakkur, xayol, sezgi) va 
nutqida salbiy o‘zgarishlar yuz bergan holatlarda maktab amaliyotchi 
psixologlari bilan hamkorlikda ish olib borish; 
­ uy sharoitida inglizcha so‘zlarni takrorlash muhitini yaratib berish (har 
xil o‘yinchoqlar, hayvonlarning rasmlari va haykallar nomlarini inglizcha 
talaffuz qilinishini ta’minlash)
2
. 
Televidenie orqali xorijiy tillarga o‘rgatish bo‘yicha ko‘rsatuvlarni, ingliz 
tilidagi ilmiy-ommabop va multiplikatsion filmlarning o‘zbek tilidagi subtitr 
yordamida ko‘rsatilayotganligini ota-onalar farzandlari bilan tomosha qilishlari, 
bolalarning chet tildagi bilimlarini amaliy jihatdan boyitishiga turtki bo‘ladi. Bu 
orqali nafaqat bolalar, balki ularning ota-onalari ham o‘z bilimlarini 
shakllantirib, mustahkamlab borishlari mumkin. 
Shunday qilib, chet tillarni o‘rganish zamonaviy ta’lim tizimining muhim 
tarkibiy qismi hisoblanadi. Bu dunyo sivilizatsiya yutuqlarini o‘rganish imkonini 
beradi, kelajakda keng imkoniyatlar yaratadi va dunyoqarashni kengaytiradi. 
Chet tillarni o‘rganish yoshlarning kelajakda yetuk kadr sifatida shakllanib, 
hayotda o‘z o‘rnini topishiga yordam beruvchi omillardan biri bo‘lib qoladi.