Pedagogika 015, 2-son Muassis: Nizomiy

PEDAGOGIKA
2015, 2-son
 
 
16 
qorani yaxshi ajratolmaydigan o‘smir nozik psixikasining zaharlanishiga sabab 
bo‘lmoqda.
Ammo, ba’zi mutaxassislar kompyuter o‘yinlarining ijobiy taraflarini 
ko‘rsatadi. Psixoanalitik Mikael Stora: “O‘yinlarni aybdor qilish – bu o‘zidan 
mas’uliyatni soqit qilishdir. O‘yinlar beqaror psixikali odamlarda ba’zi faol 
harakatlarni yuzaga keltirishi mumkin, lekin oddiy o‘smirni qotilga aylantirish 
kuchiga ega emas. Ular o‘yinlar o‘smirga shaxslararo munosabatga kirishishda, 
guruhiy ishlarda yordam beradi, diqqatni, chaqqonlikni, reaksiyalar tezligini 
oshiradi, zamonaviy hayotda ertak rolini bajaradi”
1
, – deb ta’kidlaydi. 
Tobe 
axloqli 
o‘smirlar 
oilada, 
shaxslararo 
munosabatlarda, 
ijtimoiylashuvda, maktabda ta’lim olishda qator qiyinchiliklarga duch keladilar. 
Shunday ekan, tobe axloqni o‘z vaqtida aniqlash, psixokorreksion chora-
tadbirlarni qo‘llash orqali keyinchalik kelib chiqishi mumkin bo‘lgan salbiy 
oqibatlarning oldini olish o‘ta zarurdir. Kompyuter o‘yinlariga tobe o‘smirlar 
bilan ish olib borishda quyidagilarga amal qilish tavsiya etiladi. 
1. O‘smirga kompyuterda o‘ynash erkinlik emas, balki imtiyoz ekanligini 
tushuntirish zarur. Kompyuterdan foydalanishni birdaniga taqiqlash mumkin 
emas. Bu o‘smirni depressiv holatga olib kelishi mumkin.
2. Ota-onalar, kattalar o‘smir o‘ynayotgan o‘yinlarga alohida e’tibor berib, 
doimo nazorat qilib borishlari kerak. Bolaning ehtiyojlari, qiziqishlarini imkon 
darajada hisobga olish va qondirib borishlari zarur. 
4. Kompyuter o‘yinlarini o‘smir bilan birgalikda muhokama qilish, 
o‘smirda real va virtual olamdagi imkoniyatlar, me’yorlar borasidagi bilim va 
ko‘nikmalarni rivojlantirish.
5. O‘smirga kompyuter o‘yinlari hech qachon atrofdagilar bilan jonli 
muloqotda bo‘lishni, real hayotda do‘stlar orttirish o‘rnini bosa olmasligini 
tushuntirish lozim. 
6. Tobe axloqli o‘smirlar bilan psixoemotsional holatni boshqarish, ijobiy 
muloqot ko‘nikmalarini rivojlantirish, o‘ziga nisbatan adekvat baho berish 
ko‘nikmasini shakllantirishga qaratilgan psixokorreksion va shakllantiruvchi 
mashg‘ulotlar olib borish zarur. 
7. Kun tartibiga qat’iy amal qilish, kompyuterda o‘yin o‘ynash me’yor (1 
soat) darajasidan oshmasligi kerak . 
1
Qarang: Сельченок К.В. Психология зависимости: Хрестоматия. – Минск: Харвест, 2004.
– С. 592. 

---