5
AMERIKA
Olimlarning fikriga qaraganda, Hindu va eskimoslarning avlod ajdodlari
Amerikaga Osiyodan Bering bo'g'ozi orqali 20-30ming yil ilgari ko'chib o'tganlar
va Janubiy hamda Shimoliy Amerika yerlarida joylashgan.Kolumb Amerikani
kashf qilgandan keyin XVI asrdan boshlab Yevropaliklar Amerikaga ko'chib kelib
mahalliy aholining yerlarini bosib oldilar va ularning davlatlarini yo'q qildilar.
Masalan, Peru va Inklar davlati, Meksikada mayyalar va anteklar davlallari yo'q
qilindi, bir necha asrlar davomida Janubiy va Shimoliy Amerika hindulari
mustaqillik uchun kurash olib bordilar. Ammo bu kurashda Yevropaliklarning qo'li
baland keldi va endi ular o'zlarini amerikaliklar, deb atab sobiq vatandoshlari, ya'ni
Yevropaliklarga qarshi mustaqillik uchun kurashdilar. XVIII asrning 2-yarmiga
kelib, qit'ada yangi mustalqil davlatlar paydo bo'ldi.Ular (l-navbatda AQSH) misli
ko'rilmagan taralqqiyotga erishdilar.
AFRIKA
Afrika xallqlari qadimdan Misr sivilizatsiyasini yaratgan edilar.XVI asrda
Afrika xalqlarining taraqqiyot darajasi bir xil emasdi.Amerikadagi yangi yerlarni
o'zlashtirish uchun ishchi kuchi yetmasdi.450 yildan ortiq davr mobaynida (XV-
XIX asrlar) Afrika qullarni ovlash uchun ovloq joy bo'ldi.Afrikadan 15-20
mln.negr qullar Amerikaga olib borib sotiidi. Bu Amerikada paxtachilik va
to'qimachiiik sanoatining rivojlanishiga olib keldi. Afrikadan ishlab chiqarish
kuchlarining olib ketilishi tufayli Janubiy, Markaziy va Shimoliy Afrika
xallqlarining rivojlanishi sezilarli darajada sekinlashdi.
OSIYO
Osiyo o'ziga xos yo'l bilan rivojlanishda davom etdi.Xitoy, Hindiston, O'rta
Osiyo xonliklari, Yaponiyada yangi davrda o'ziga xos munosabatlar shakllangan.
Yevropa davlatlarining Osiyo xalqlari yerlarini bosib olib, mustamlakaga
aylantirishi, tub joy aholini uzoq davr mustaqillik uchun kurash olib borishga
majbur qildi. Bu esa o'z navbatida jamiyat taraqqiyotiga salbiy ta'sir etdi.Vatanimiz
hududida hukm surgan feodal tarqoqlik, yurtimizni mustamlakachilar tomonidan
bosib olinishiga sabab bo'ldi. Bu haqda Prezidentimiz Islom Karimov "Tarixiy
xotirasiz kelajak yo'q" nomli asarida shunday yozadi: "Har qaysi inson men shu
millat farzandi ekanman, mening ajdodlarim kimlar bo'lgan, millatimning ibtidosi
qayda, uning oyoqqa turishi, tiklanish, shakllanish jatumani qanday kechgan?, -
degan savollarni o'ziga berishi tabiiy. Nega jahonga Ahmad Farg'oniy, Muhammad
Xorazmiy, Ibn Sino, Abu Rayhon Beruniy, Imom Buxoriy, Amir Temur, Ulug'bek,
Bobur, A.Navoiy kabi buyuk siymolarni bergan bu millat XVII-XIX asrlarga kelib
to shu choqqacha erishgan yuksalish darajalaridan tushib ketdi? Nega so'nggi uch
asr mobaynida boshimiz qoloqlikdan chiqmay qoldi? Ajdodlarimizning qattiq
qarshiligiga qaramay, chor Rossiyasining o'lkamizni nisbatan oson zabt etishida
ana shu qoloqlikning ham o'rni bo'lmaganmikan?".
Do'stlaringiz bilan baham: