Fan/modul kodi

O‟zbekistonda qog‟oz pullar
1918 yildan boshlab dastlab Buxoro amirligida muomalaga 
chiqarilgan. Muomalaga chiqarilgan nominali 20, 60, 100, 200, 300, 500, 1000, 2000, 
3000, 5000, va 10000 qog‘oz pullar tanga deb atalgan. 1920 yilda Buxoro Sho‘ro 
qo‘shinlari tomonidan bosib olinib, Buxoro amirligi o‘ rniga Buxoro Sovet Xalq 
Respublikasi (BSXR) tashkil etiladi. Yangi BSXR da 1920 yilda Buxoro amirligi 
tomonidan chiqarilgan metall va qog‘ oz tangalar muomalada bo‘ lib keladi, hamda 
ularni bir oz o‘ zgartirilgan holda chiqarish, ya‘ ni sovet simvolikasi qo‘ yilgan holda 
tanga nomi bilan qog‘ oz pullar muomalaga chiqarish davom etgan. 1921 yilda BSXR 

---

muomalaga yangi, nominali rublda ko‘ rsatilgan qog‘ oz pullarni chiqara boshlaydi. Bu 
pullar 3000, 10000 va 20000 rubl nominalda muomalaga chiqarilgan. 1922 yilda BSXR 
tomonidan denominatsiya amalga oshirilib, pullarning nominali yuzlab marta 
kamaytirilgan va 1, 5, 10, 25, 100 rubllik yangi pullar muomalaga chiqarilgan. Ammo 
ko‘ p o‘ tmasdan, kuchli inflyasiya natijasida past nominaldagi pul birliklari bozor 
ehtiyojlarini qondira olmay qoladi va 1000, 2500 va 5000 rubllik pullar bosib chiqarila 
boshlagan. Xulosa qilib aytganda, pulning vujudga kelishi jamiyat ijtimoiy – iqtisodiy 
jarayonlarini rivojlanishi va takomillashib borishi bilan bevosita bog‘ liq bo‘ lib, 
bularning ichida kishilar o‘ rtasida mehnat taqsimotining paydo bo‘ lishi muhim 
ahamiyat kasb etadii. Shuningdek, biz yashab istiqomat qilayotgan zaminda pullarning 
vujudga kelishi uning tarixi va sivilizatsiyasi juda boy va qadimiy ekanligidan dalolat 
beradi. 
 
Pulning funksiyalari. 
Pul chig‘ anoq yoki brilliant, oltin yoki qog‘ oz pul ko‘ rinishida bo‘ lishidan 
qa‘ tiy nazar, iqtisodiyotda pul uchta funksiyani bajaradi. Pul ayirboshlash 
vositasi, qiymat ulchovi va jamg‘ arish funksiyalarini bajaradi. Aynan 
ayirboshlash funksiyasi pulning boshqa aktivlar – aksiyalar, obligatsiyalar va 
uylardan farqini belgilab beradi.