Fan/modul kodi

Qog‟oz pullarning muomalaga kiritilishi
. 
Manbalarga ko‘ra, dastlabki qog‘oz pullar X 
asrning oxiri XI asrning boshlarida Xitoyda chiqarilgan. Xitoyda qog‘oz pullar 
muomalaga 
chiqishida 
mamlakatda qog‘ozning kashf etilganligi va bosma 
mashinalarining yaratilganligi muhim ahamiyat kasb etgan. Dastlab muomalaga
chiqarilgan qog‘oz pullar ―erkin tanga‖, keyinchalik ―qimmatbaho qog‘oz tangalar‖ 
deb yuritildi, ular mamlakatda erkin aylanadigan to‘lov vositalari bo‘lsada oltin yoki 
tovarlar bilan ta‘minlanmagan edi. Qog‘oz pullar kvadrat shaklda bo‘lib, bir tomonida 
imperatorning nomi va dinastitsiyasi haqidagi ma‘lumotlar, ikkinchi tomonida
esa ―G‘aznachilik boshqaruvi iltimosiga ko‘ra qaror qilindi, hukumronlik qiluvchi 
imperator tomonidan tasdiqlangan va ushbu yozuv bo‘lgan bu qog‘oz tanga qiymatga ega 
va haqiqiy kumush tanga qatorida to‘lovga qabul qilinishi shart. Ushbu tartibni buzgan 
har qanday shaxsning boshi kesiladi‖ degan mazmundagi so‘zlar bitilgan edi. Xitoyda 
muomalaga chiqarilgan qog‘ oz pullarning hajmi ortib ketganligi va ularni tartibga solish 
mexanizmlari mavjud bo‘ lmaganligi bois juda tez vaqt ichida qadrsizlanib ketadii. 
Natijada 1500 yillarga kelib qog‘ oz pullarni muomalaga chiqarish bekor qilinadi. 
Evropada dastlabki qog‘ oz pullar Stokgolim banki tomonidan 1661 yilda emissiya 
qilingan. Evropada qog‘ oz pullar emissiyasining namoyandalaridan biri shotlandiyalik 
Djon Lo (1671 – 1729) hisoblanadi. Uning ta‘ limotiga ko‘ ra, muomalaga chiqarilgan 
qog‘ oz pullar ishlab chiqaruvchilar faolligini oshiradi va davlatning xazinasini 
to‘ ldirishda juda qulay vosita hisoblandi. U o‘ zining ta‘ limotini 1716 – 1720 yillarda 
Fransiyada o‘ zi tashkil etgan bank orqali amalga oshirishga erishdi. Biroq, muomalada 
qog‘ oz pullar haddan ortiq ko‘ payib ketishi natijasida pullarning qadri tushib ketdi va 
uning ta‘ limoti inqirozga yuz tutdi.