Kapital bozorida obligatsiyalar muomalasi va qo’llanish xususiyatlari

Kapital bozorida obligatsiyalar muomalasi va qo’llanish xususiyatlari

2-Mavzu

Reja:

• Obligatsiyalar bozori. Davlat obligatsiyalari. Munitsipal obligatsiyalar. Korporativ obligatsiyalar.
• Obligatsiyalar riskliligi va likvidliligi.
• Obligatsiyalar bozori ishtirokchilari.
• Yashil obligatsiyalar.
• Obligatsiyalar bozorini rivojlanish tendentsiyalari.

. Obligatsiya – uni chiqargan shaxs va egasi oʻrtasidagi qarz munosabatni tasdiqlovchi qimmatli qogʻozdir.

Oʻzbekiston Respublikasi “Qimmatli qogʻozlar bozori toʻgʻrisida”gi Qonuniga koʻra:

obligatsiya – obligatsiyani saqlovchining obligatsiyaning nominal qiymatini yoki boshqa mulkiy ekvivalentini obligatsiyani chiqargan shaxsdan obligatsiyada nazarda tutilgan muddatda olishga, obligatsiyaning nominal qiymatidan qayd etilgan foizni olishga boʻlgan huquqini yohud boshqa mulkiy huquqlarini tasdiqlovchi emissiyaviy qimmatli qogʻoz. Obligatsiya uning egasiga obligatsiyaning nominal qiymatidan qatʼiy belgilangan foiz boʻyicha daromadni olish huquqini belgilaydi. Obligatsiya boʻyicha daromad foiz yoki diskontda ifodalanadi.

Shunday qilib, obligatsiya – oʻz ichiga ikkita quyidagi asosiy elementni mujassamlashtirgan qarzni ifodalovchi qimmatli qogʻozdir:

• emitent obligatsiya titulida koʻrsatilgan summani muddati kelganda uning egasiga qaytarishi;
• emitent majburiyati obligatsiya egasiga obligatsiya nominal qiymatidan kelib chiqqan holda qatʼiy belgilangan foiz toʻlovlarini amalga oshirishi.

Obligatsiyalar tasnifi

Obligatsiyalarning tasnifiy belgilari	Mos ravishda obligatsiya turlari
Emitent turiga koʻra	- Davlat obligatsiyalari - Munitsipal obligatsiyalar - Korporativ obligatsiyalar - Xorijiy obligatsiyalar
Muddatiga koʻra	Toʻlov va soʻndirish muddati qatʼiy belgilangan obligatsiyalar Muddatsiz yoki qoplanmaydigan obligatsiyalar Qoplash muddati kelguncha emitent tomonidan qayta chaqirib olinishi mumkin boʻlgan obligatsiyalar Qoplash muddati kelguncha investor obligatsiyaning nominal qiymati boʻyicha toʻlovni olish va qaytarish huquqi bilan joylashtiriluvchi obligatsiyalar Emitentga toʻlovni uzaytirish huquqini beruvchi qoplash muddati uzaytirilgan obligatsiyalar