Jinoyat qonunining vaqt bo‘yicha amal qilishi deganda nima tushuniladi? Moddiy tarkibli, formal tarkibli jinoyatlarni ta’riflab bering

Jinoyat tushunchasida formal (normativ) va moddiy yondashuvning 
mazmunini muhokama eting 
Formal yondashuvda jinoiy qilmish jinoyatga oid qonun hujjatlarida
jazo qo‘llash tahdidi bilan taqiqlanadi, lekin bu taqiqning sabablari
ko‘rsatilmaydi.
Moddiy yondashuvda esa jinoyat shaxs, jamiyat va davlat
manfaatlariga qarshi qaratilgan ijtimoiy xavfli qilmish sifatida
tavsiflanadi. Formal yondashuvdan farqli o‘laroq, ushbu yondashuv
jinoyatni jamiyatga zararligi nuqtai nazaridan baholaydi va u yoki bu
qilmishni jinoyatlar qatoriga kiritgan qonun chiqaruvchi organning
maqsadini aniqlashga harakat qiladi. 
3.
Jinoyat belgilari. 
Jinoyat belgilari qilmishning jinoiyligini bildiruvchi asosiy mezon
hisoblanadi. Yuqorida jinoyatga berilgan ta'rifdan kelib chiqqan holda jinoyatning 
quyidagi belgilarini ajratib ko'rsatish mumkin: 
1) qilmishning ijtimoiy xavfliligi; 
2) qilmishning huquqqa xilofliligi; 
3) qilmishda aybning mavjudligi; 
4) qilmishning jazoga sazovor
Qilmishning ijtimoiy xavfliligi 
bir qancha 
o'zgaruvchan sharoitlar, ya'ni jinoyat sodir etilgan vaqt, joy, 
yetkazilgan zarar-ning miqdori, aybning darajasi va shakli, shunday turdagi 
jinoyatlarning qay darajada tarqalganligi, 
aholi huquqiy ongining darajasi kabi holatlar bilan bog'liq bo'ladi
. 
Huquqqa 
xiloflilik 
- ijtimoiy xavfli qilmishning jinoyat qonuni bilan taqiqlanganligini 
ifodalaydi. Bu belgi qonuniylik prinsipining «qonunda ko'rsatilmagan bo'lsa, 
demak jinoyatning o'zi yo'q», qoidasidan kelib chiqadi 

---

Huquqqa xiloflilik jinoyatning yuridik belgisi bo'lib, keng ma'noda: 
• 
birinchidan, 
jinoyat qonuni bilan ijtimoiy xavfli va aybli qilmishlarning 
taqiqlanganligini; 
• 
ikkinchidan, 
jazo qo'llash tahdidini bildiradi. 
Bundan tashqari, bu belgi «Jinoyat qonunining analogiya bo'yicha qo'llanilishiga 
yo'l qo'yilmaydi», qoidasini ham o'z ichiga oladi. Demak, jinoiy huquqqa xiloflilik 
deganda, jinoyatlarning jinoyat huquqiy normalarda ko'rsatilgan jazo 
qo'llash tahdidi bilan taqiqlanishi tushuniladi.