Kvant nazariyasi uchun 3 daqiqadan

bo‘lgan. Shunga qaramay, Enni unga to o‘lgunicha sodiq qoldi. Shryodinger 1961-
yilda Venada vafot etgan.

---

Shryodinger mushugi 
bu nisbatan ommalashgan va mashhur 
illustratsiya bo‘lib, unda kvant olamidagi real 
manzarani 
tushunishga 
bo‘lgan 
urinishlarning 
qanday paradokslarga olib kelishi ifodalanadi. Quti 
ichidagi mushuk bilan o‘tkaziladigan ushbu xayoliy 
tajribani 1935-yilda Ervin Shryodinger taklif qilgan. 
Uning g‘oyasiga ko‘ra, qandaydir makroskopik 
obyektning, masalan, quti ichidagi tirik yoki o‘lik 
mushukning 
atomning 
parchalanishi 
singari, 
mikroskopik kvant hodisasi bilan o‘zaro bog‘lash 
masalasi o‘rtaga tashlanadi. Unda, shunday fikr 
yuritiladi: aytaylik, quti ichida shunday bir uskuna 
borki, u yadroviy parchalanish oqibatida, ya’ni
tasodifiy kvant hodisasi ta’sirida, o‘ziga bog‘langan 
bolg‘ani harakatga keltiradi. O‘z navbatida o‘sha 
bolg‘a ichida zahar solingan kolbani sindiradi va 
natijada mushuk o‘ladi. Muammo shundaki, 
parchalanayotgan atom superpozitsiya holatida 
bo‘lishi, ya’ni, u bir vaqtning o‘zida har ikkala 
holatda mavjud bo‘lishi mumkin. Demak, mushuk 
ham bir vaqtning o‘zida ham tirik va ham o‘lik 
holatda bo‘lishi mumkin. Kvant superpozitsiyasi 
odatda kvant obyektini o‘lchash orqali bartaraf 
etiladi. Shu sababli ham, biz qutini ochishimiz 
bilanoq, mushukning yoki hali ham tirik ekanini, 
yoki, o‘lib bo‘lganini ko‘ramiz. Lekin bu, biz qutini 
ochgunimizcha mushuk qay holatda bo‘lganini aniq 
aytishga asos bo‘la olmaydi. Ayrim olimlar, bizning 
nimani kuzatayotganimizda qat’iy nazar mushukning 
holatini aniq belgilab qo‘yadigan qandaydir fizik 
hodisa sodir bo‘ladi deb hisoblaydilar. Boshqa bir 
olimlar esa, mushuk uchun ham superpozitsiya holati, 
ya’ni, mushuk ayni bir vaqtning o‘zida ham tirik va 
ham o‘lik bo‘ladigan holat mavjud bo‘ladi deb 
ishonadilar.