Ma’ruza №1 Mavzu: Puxtalik nazariyasining asoslari. Reja

Texnologik mashinalar puxtaligi va chidamliligini ekspluatatsiya qilish 
jarayonida oshirish usullari. Mashina va mexanizmlar qanchalik yuqori 
saviyada loyihalangan bо‘lishidan qat’iy nazar eng maqbul bо‘lgan 
ishlatish sharoiti yaratilmasa, kutilgan samaraga erishib bо‘lmaydi. 
Shunday ekan, mashina va mexanizmlar puxtaligini va chidamliligini 
oshirishning ekspluatatsion usuli kompleks tadbirlarni ajralmas qismi 
bо‘lib hisoblanadi. 
Puxtalikni oshirishning asosiy tashkiliy tadbirlariga quyidagilarni kiritish 
mumkin: 
1.
Texnik tomondan asoslangan va tо‘g‘ri tashkil qilingan rejali-
ogohlantirish ta’miri; 
2.
Progressiv ta’mirlash usullarini joriy qilish(agregat, uzel va stend); 

---

3.
Yuqori sifatli ehtiyot qismlar va ta’mirdan chiqqan qismlar bilan 
ta’minlash; 
4.
Ta’mirlovchi ustalarningyuqori malakani bо‘lishligi; 
5.
Yuqori sifatli montaj va demontaj qiluvchi jihozlar bilan ta’minlanishi; 
6.
Ishlash uchun eng qulay bо‘lgan sharoitlar yaratish; 
7.
Samarali bо‘lgan yog‘lash va moylash xom-ashyolari bilan ta’minlash; 
8.
Mmashina va mexanizmlar puxtaligi va chidamliligini pasaytiruvchi 
omillarni oldindan aniqlash xizmatini tashkil qilish; 
9.
Ishlab chiqarish madaniyatini yuksaltirish; 
10.
Estetika qonun-qoidalarini sanoatga joriy qilishdan iboratdir. 
1.4. Ishonchlilikning falsafiy jihati 
Ishonchlilik muammosining falsafiy jihati ikki savolga javob berishni talab 
etadi: 
1) Vaqt о‘tishi bilan transport vositasining dastlabki xarakteristikalarini 
yо‘qotishi majburiy jarayonmi? 
2) Uslubiyat nuqtai nazaridan qaraganda ishonchlilik muammosini kanday 
falsafiy tushuncha va qonuniyatlar belgilaydi? 
mashina va jihozlarning atrof-muhit, inson, obyekt va h.k. lar bilan о‘zaro 
ta’sirda bо‘ladi. Bunda har xil sabab va oqibat bog‘lanishlari yuzaga keladi. 
mashina va jihozlarga ta’sir etuvchi omillar sonin ing kо‘payishi uning sifat 
kо‘rsatkichlarini tadrijiy (evolyusion) о‘zgartiradi va dialektika qonunlariga asosan 
boshqa sifat holatiga olib keladi. Shuning uchun ekspluatatsiya jarayonida 
transport vositasida kechayotgan о‘zgarishlar, falsafa nuqtai nazaridan, hamma 
moddiy obyektlarning eng muhim sifati- harakatning qonuniy namoyon bо‘lishidir, 
chunki tabiatda о‘zgarmaydigan hech narsa yо‘q. Noxush о‘zgarishlarni sekinlatish 
mumkin, lekin ularni butunlay yо‘q qilish mumkin emas. 
Shuning 
uchun 
quyidagilarni о‘rganish maqsadga muvofiq: 
- mashina va jihozlarga о‘tkaziladigan zarar ta’sirlar manbai va sabablari; 
- mashina va jihozlarning ishlash qobiliyatini pasaytiruvchi jarayonlar fizik 
mohiyati; 
- mashina va jihozlarning har xil ta’sirlarga qarshi aks ta’siri; 
- yuqorida keltirilgan omillar asosida kerakli vaqt davomida berilgan 
vazifalarni bajara oladigan tizimlarni yaratish. 
Buyumning ishonchliligi uning asosiy sifat kо‘rsatkichlaridan biridir. 
Falsafa nuqtai nazaridan olib qaralganda sifat – bu obyektning о‘ziga xosligi 
va boshqa obyekt va hodisalardan farqini ifodalovchi belgilar majmuidir. Vaqt 
davomida sifat kо‘rsatkichlari о‘zgarishini о‘rganuvchi ishonchlilikni "sifat 
dinamikasi" deyish mumkin. 

---