Bog'liq Moliyaviy hisobot auditi 2018 [@iqtisodchi kutubxonasi]
MOLIYAVIY HISOBOT AUDITINING MAQSADI VA UNING ASOSIY TAMOYILLARI 81
Keyinchalik strategiya va taktik usullar qqllaniladi. Auditorlik tekshirishi sifatini nazorat qilish
ayniqsa dolzarb masalaga aylanadi va doimo diqqat markazida turadi (3.6-jadval)
Auditorlik strategiyasining rivojlanishi va sifatni nazorat qilish Mijozga strate-
giyaning rivoji va sifat
nazorati
Strategiya savollarini bir-biriga
bog’lash va bataf-sillash namunalari
Strategiya va taktika
usullarni rivojlan-tirish
namunalari
Vazifalarning
taqsimlanishi
Audit o’tkazayotgan shaxslar
guruhiga rahbar loyihaga doir vazifalarni
o’z yordamchilarining profes-sional
xususiyatlariga va ish tajribasiga qarab
taq-simlaydi
Ma’lum vakolatlar va
vazifalarini topshi-rish uchun
zarur nom-zodlanni tanlash Ular
topshirilgan audit uchastkalarida
ishni bajarganini baholash uchun
zarur nazorat tadbirlarini aniq-
lash va shu kabilar
Ko’rsatmalar
Auditning aniq uchast-kalari
(sektsiya)da xodim-larga topshirilgan
vazifa-lar yuzasidan ularga bataf-sil yo’l-
yqriq berish
Mijozga umumiy yon-
dashuvni aniqlash va vujudga
keladigan savollarni xar kuni hal
qilib borish. Tekshi-rish
vazifalari va muddatlari
yuzasidan auditorlar mas’u-
liyatiga o’zgartirish kiritish
Auditni boshqarish
Barcha bosqichlarda uchast-
kalarda ishlarning bir xil bajarilishini har
tomon-lama nazorat qilish, dalil-lar
to’planib, ularning oqibatlari baholangan
sari audit dasturiga tuzatish kiritish
Oddiy xodimlarning audit
dasturiga va unga kiritilgan o’z-
gartishlarga muvofiq dalillarni
to’plash jarayonini boshqarish;
xodimlardan turli uchaskalarda
foyda-lanish masalalarini hal
qilish
Nazorat (tekshirish)
Tajribasiz xodim ishini nazorat
qilish chog’ida aniq-langan auditga doir
xato-larni tuzatish, audit das-turi
bajarilishini ta’-minlash
Audit standartlarini
bajarish; auditga doir ish xujjat-
larini tuzish. Etarli va ishonchli
dalillarni to’plash maqsadida
xodimlarni yuqoridan kuzatib
turish nazorat qilish va tahlil
etish
Auditorlik tashkilotlarida har bir xatar darajasini baholash uchun qqllaniladigan va
yuqorida tadqiq etilgan ta’riflarga har bir mijozga auditorlik xizmati ko’rsatishning strategiyasi
va taktikasi rivojlanishi davomida yanada aniqlik kiritiladi. Bunda ko’p narsa nazorat paytlarini
testlash va xo’jalik operatsiyalarning mohiyatini tekshirish davomida olinadigan statistik
axborotga bog’liq bo’ladi. (4-bobga qarang)
Auditorlik xatarini baholash ancha murakkab ish bo’lib, ko’p jihatdan auditorning
professional mulohaza yuritish qobiliyatiga bog’liq. Buning ustiga xatar darajasini pasaytirish
xam murakkab ishdir. Bu ishda auditorlar amaliy faoliyatlarida xatarni baxolashning turli
kategoriyalarini aniq farqlaydilar va ularni elementlari bo’yicha kamaytirishga harakat qiladilar.
1. Oldingi auditorlik tekshirishlari yuzasidan chiqarilgan xulosalar puxta qylangan bir
qancha savollar hamda ularga “ha” yoki “yo’q” degan aniq javob olish, So’ngra esa u yoki bu
elementni kamaytirishga yondashuvini aniqlashdan iborat.
Ularning orasida:
a) nazorat tizimi samaradorligi baholash uchun asos, bu qat’iy (isbotlangan) yoki taxminiy
bo’lishi mumkin;
b) ichki nazorat tizimining bqsh joylari to’g’risida auditor dalillarining mavjudligi -
aytaylik, ular ish hujjatlarida etarli darajada tadqiq etilganmi; mavjud kamchiliklarni qanday
tugatish haqida zarur mulohazalar aytilganligi;