Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

Rapina 
Rapina
ёки қароқчилик фуқаролик урушлари пайтида furtum manifestum 
деликтидан ажратиб қўйилган. Претор Теренций Лукулл эдикти бўйича
rapina ёки қароқчилик деганда қуролланган ҳуқуқбузарлар гуруҳи
томонидан ўзгалар мулкини тортиб олиш ёки мулкка зарар етказиш 
тушунилган. Қароқчиларга қарши actio vi bonorum raptorum даъвоси
қўлланилган, бу даъво бўйича тортиб олинган ёки зарар етказилган мулкнинг 
4 баравар қиймати миқдорида жарима солиш тўғрисида қарор чиқарилган.
2-
§. Претор ҳуқуқи бўйича деликтлар 
Dolus 
 
Рим ҳуқуқига барча ҳуқуқий актлар яхши ният ва ростгуйлик (quod
aequum et bonum est, bona fides, aequitas) тамойилига асосланиши
лозимлиги, яъни ҳуқуқий актлар тузилишидан олдин ва амалда бўлиш 
пайтидаги мавжуд бўлган ҳолатларга ва ахлоқ нормаларига мувофиқ
тартибга солиниши ҳакидаги ғоя кириб келгандан кейин претор Аквилий 
Галл милоддан аввалги 1 асрда шартнома тузиш ёки уни ижро этиш
пайтида содир этилган алдов ҳаракатларининг салбий ҳуқуқий
оқибатларини бартараф этишга қаратилган ҳуқуқий воситалар (actiones et
exceptiones)ни киритди. Шу тариқа, хусусий ҳуқуқ бўйича
dolus 
деб 
аталган махсус деликт юзага келди. 
Dolus шартнома тузиш пайтида ёки шартнома ижро этилиши пайтида
контрагентларни алдаш билан вужудга келадиган хусусий деликт бўлган.
Ростгўй контрагент учун келиб чиқадиган салбий оқибатларни бартараф 
қилиш ва эгри ниятли контрагентни жазолаш мақсадида exceptiones doli
ва actio doli киритилди. Exceptiones doli олинган мажбуриятларни 
бажариши лозим бўлган алданган томоннинг ҳимоя воситаси сифатида 
амал қилган. Bonae fidei ҳуқуқий актлари тўғрисида гап борганда exceptio
doliни қўллаш ҳуқуқи ҳақида махсус шартнома бўлиши талаб қилинмаган.
Бундай эътироз ёки exceptiones 2 кўринишда бўлган:
exceptiones doli