2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

 
Yetishtirish texnologiyasi 
O„tmishdosh
. 
Xashaki lavlagi fermaga yaqin yerlarni almashlab ekishda 
yaxshi natijalar beradi (go„ng chiqarish, ortish harajatlari kam bo„ladi). Eng yaxshi 
o„tmishdosh ekinlar: kartoshka, karam, poliz ekinlari.
Аlmashlab ekishda: g„o„za, makkajo„xori va bedadan keyin ekish mumkin. 
Xashaki va qand lavlagidan hamda piyozdan keyin ekish mumkin emas.
Yerni ekishga tayyorlash. 
Xashaki, ayniqsa, nim shirin lavlagi tuproqni 
sifatli qilib tayyorlashga - chuqur shudgor qilish, haydov qatlamlarini yaxshilab 
yumshatishga talabchan. Asosiy tuproqqa ishlov berish (yerni haydash) kuzda, 
o„tmishdosh ekinlar yig„ishtirib olingandan so„ng, 30-35 sm chuqurlikda 
haydaladi. Sho„rlangan yerlarning sho„rini yuvish uchun pollar olinadi.
Erta bahorda tuproqqa ishlov berishda chizellanadi, boronalanadi, mola 
bostiriladi. Sho„rlangan yerlar yuvilgandan so„ng pollari tekislanib chizellanadi va 
borona qilinadi.
Ekish.
Ekishga mart oyining I va II dekadasida (Qoraqalpog„iston 
Respublikasi va Xorazm viloyatida aprelning boshlarida) kirishiladi. Ekish 
seyalkalarda olib boriladi. Har gektar yerga 7-8 kg urug„ sarflanadi, ekish 
chuqurligi 3-4 sm, qatorlar orasi 60, 70 va 90 sm. Juda ham erta bahorda ekishning 
foydasi yo„q, chunki yosh nihollar sovuq ta‟sirida yarovizatsiya davrini o„taydi va 
ildizmeva o„rniga gulpoyalar hosil bo„ladi, o„simlik hayotining birinchi yilidayoq 
urug„ beradi.
Parvarishlash. 
Nihollar to„liq unib chiqqandan so„ng, britva va lapkalar 
yordamida yuza kultivatsiya qilinadi, undan so„ng yagana qilinadi, har gektar 

---

306 
yerda 70-75 ming tup o„simlik qoldiriladi. Nihollarni yaganalash juda ham qisqa 
vaqt ichida tugallanishi lozim.
Yaganalash tugatilgandan so„ng traktorda kultivatsiya va qo„lda chopiq 
qilinadi. Zarur hollarda bu ishlar yana takrorlanadi.
Azot o„g„it bilan oziqlantirish va birinchi marotaba sug„orish ishlari may 
oyining oxirida, ikkinchi bor iyunning o„rtasida o„tkaziladi. Iyul, avgust oylarida 
2-3 martadan sug„oriladi, ob-havo va tuproq sharoitiga qarab sentyabr-oktyabr 
oylarida bir martadan sug„oriladi.
Ildiz shirasi, o„rgimchakkana, un-shudring va zarpechakka qarshi o„z 
vaqtida chora-tadbirlar ko„riladi. Hosil yig„ishtirishni lavlagi ko„targich yoki 
g„o„zapoya kavlagichlarni T-40, TTZ-80,2 yoki MTZ-80 traktorlariga tirkab 
amalga oshiriladi. Hosil ildizmeva bargidan tozalab, qishda saqlanadigan erlarga 
olib kelib, yer osti yoki yer ustki bo„rtlariga solib usti bekitiladi. Bo„rtning eni 1,5 
m, chuqurligi 0,7 m. Balandligi yer ustidan 1 m, uzunligi ildizmeva miqdoriga 
qarab olinadi. Har 4-5 m masofaga havo almashib turishi uchun ventilyatorlar 
o„rnatiladi. Oldi qamish yoki somon bilan bekitiladi.