2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Biologiyasi.
 
Ikki yil mobaynida xashaki lavlagi urug„dan etilishi uchun 
birinchi yil 210-220 kunni, keyingi yilda 120-130 kunni talab etadi.
Xashaki lavlagining yorug„lik va issiqlikka bo„lgan talabi qand lavlagi bilan 
bir xil. Umumiy fotosintez jarayoni xashaki lavlagi bilan qand lavlagida bir xilda 
bo„ladi, lekin xashaki lavlagining nafas olishi yuqori bo„lgan ildizmevasida qand 
moddasining ko„p to„planishiga yo„l qo„yilmaydi. Qand lavlagining ildizmevasida 
qand moddasi yuqori bo„lgani uchun o„simliklarning sho„rga va kuzgi sovuqqa 
chidamliligi xashaki lavlagiga nisbatan ancha yuqori. Xashaki lavlagi 
ildizmevasining ko„proq qismi yer ustida bo„lgani uchun kuzgi sovuq tez ta‟sir 
etishi mumkin (qand lavlagi ildizmevasi asosan yer ostida bo„ladi).
Xashaki lavlagi tuproqda ko„p miqdorda oziq moddalar bo„lgandagina 
yuqori hosil berishi mumkin. 1 tonna ildizmeva shuncha miqdorda barg hosil 
bo„lishi uchun tuproqdan 2,5-3,0 kg azot, 0,9-1,0 kg fosfor va 4-4,5 kg kaliy 
o„g„itlarini talab etadi. Xashaki lavlagi ayniqsa, azotli va kaliyli o„g„itlarga muhtoj 
bo„ladi. 
O„simlikka azotli o„g„itlarni ko„p miqdorda berish, ildizmeva quruq moddasi 
tarkibida nitratning ortishiga olib keladi va natijada qishloq xujaligi 
hayvonlarining zaharlanishiga sabab bo„ladi. Xashaki lavlagi, ekiladigan har 
gektar yerga 40-50 t chirigan go„ng solinsa, hosildorlikka to„g„dan-to„g„ri ta‟sir 

---

305 
etishi tufayli tuproqning fizik-mexanik holati yaxshilanadi. Xashaki lavlagi yer 
osti suvi pastda joylashgan, unumli, sho„rlanmagan tuproqlarda yaxshi o„sadi.
Navlari:
Xashaki lavlagining: “Ekkendorf sarig„i”, “Poltava oq”, 
“Timiryazev-12”, “Triploid” va “Hosildor" duragaylari navlari keng tarqalgan.
O„zbekistonda rayonlashtirilgan navlari: “Ekkendorf sarig„i”, “O„zbekiston 
nim qand” va “O„zbekiston-83” duragaylaridir.