Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

6-
 
BOB. MAKARON VA YORMA 
MAHSULOTLARI ISHLAB CHIQARISHNING 
TEXNOLOGIK XUSUSIYATLARI 
Makaron ishlab chiqarishning zamonaviy holati va rivojlantirish 
vazifalari 
Makaron mahsulotlari un va suv, ba’zida esa oqsilli boyituvchilar yoki 
ta’m beruvchi moddalar qo‘shib tayyorlangan oshpazlik yarim tayyor 
mahsuloti hisoblanadi. 
Makaron mahsulotlari ugra osh, lag‘mon ko‘rinishida. Sharqda uzoq 
yillardan beri tayyorlab kelingan. Taxminlarga ko‘ra, Marko Rolo 
Sharqqa qilgan sayohatidan so‘ng (XI asrning oxiri) Yevropaga makaron 
mahsulotlari ishlab chiqarish texnologiyasi kirib kelgan. Ammo tarixiy 
hujjatlarda Italiyada X asrning boshlarida, ya’ni Marko Roloning Xitoyga 
qilgan 
mashhur 
sayohatidan 
ancha 
oldin 
makarondan 
taomlar 
tayyorlanganligi aytib o'tilgan. 
Makaron mahsulotlarini sanoat miqyosida ishlab chiqaruvchi 
korxonalar Italiyada XVI asrning oxirida, Rossiyada XVIII asrning 60-
yillarida (1797-yil Odessa shahrida), keyin esa Fransiya va Germaniyada 
vujudga kelgan. 
Jahonda makaron mahsulotlarining ommabopligi va ularga bo'lgan 
talabning ortishi tufayli makaron sanoati tez rivojlandi. Bu esa uzoq 
davom etuvchi vako‘p energiya talab qiladiganjarayonlarni qisqartirish va 
mahsulot 
tayyorlashni 
oshirish 
imkoniyatini 
beradigan 
jadal 
texnologiyalarni joriy qilishga zamin yaratdi. 
Avvalgiday, bugungi kunda ham Italiya makaron mahsulotlari ishlab 
chiqarish, iste’mol qilish va eksport qilish (chetga chiqarish) bo‘yicha 
oldingi o‘rindagi mamlakat hisoblanadi. Oxirgi o‘nyillikda Italiyada 
makaron mahsulotlari ishlab chiqarish 1800...2500 ming tonnani tashkil 
qilgan. Aholi jon boshiga 26 kg (janubiy hududlarda yiliga 40 kg dan 
ortiq) makaron mahsuloti to‘g‘ri kelib, ishlab chiqarilgan mahsulotning 20 
foizdan ortig‘i chet mamlakatlarga eksport qilingan. 
Makaron sanoati uchun ishlab chiqarilayotgan unlarni asosan qattiq 
yoki yuqori shaffoflikdagi (shaffofligi 60% kam bo‘lmagan) 
176

---

yumshoq bug‘doy navlaridan tayyorlanadi. Makaron uchun tayyorlangan 
unlarning yirikligi va uning kleykovina miqdoriga yuqori talab qo'yiladi.
An’ana bo‘yicha bunday un bahorgi qattiq bug'doydan tayyorlanadi. 
Keyingi yillarda kuzgi IV tipli qattiq bug‘doyning ekin maydonlari 
ko‘payib bormoqda, bu don texnologik tarkibi bilan II tipli. «Durum» 
bug‘doyiga yaqindir. jadvalda makaron unining yirikligiga qo‘yilgan 
normativ talablar berilgan.