Axborot texnologtyalariuniversiteti mtgranova elvira aslam gvna, pozilova shahnoza xaydaraliyevna

Demokratik usui. 
О ‘quvchi muomalada teng huquqli sherik, 
bilim lam i birgalikda izlashda hamkasaba sifatida ko ‘riladi. 
Pedagog qarorlami qabul qilishda talabalami jalb etadi, ulami 
fikrini 
hisobga 
oladi, 
mustaqil 
fikr, 
mulohaza 
yuritishrii 
rag ‘batlantiradi, na faqat o ‘zlashtirishni, balki qatnashuvchilami 
shaxsiy sifatlarini hisobga oladi. Harakatga undash, maslahat, 
iltimos qilish ta ’sir usullari hisoblanadi. Demokratik rahbarlik 
usulli pedagoglarda o ‘quvchilar ko‘pincha xotirjamlik, qoniqishlik, 
o ‘zini yuqori baholash holatini sezadilar. Shu usulli pedagoglar 
o ‘zlarini psixologik ko‘nikmalariga ko‘proq e ’tibor qaratadilar. 
Bunday pedagoglar uchun katta kasbiy turg‘un1ik, o 'z kasbidan 
qoniqish xarakterlidir.
26

---

Avtoritar usuL 
0 ‘quvchi teng huquqli sherik emas, pedagogik 
ta ’sir obyekti sifatida k o ‘riladi. Pedagog, shaxsan o ‘zi hal qiladi, 
qaror qabul qiladi, ularga qo'yiladigan talablarni bajarish yuzasidan 
qattiy nazorat o ‘matadi, o ‘quvchilar fikrini va vujudga kelgan 
holatni hisobga olmaydi, o ‘z huquqlaridan foydalanadi, o ‘quvchilar 
oldida o ‘z harakatlarini asoslamaydi. Buning natijasida o ‘quvchi 
faolligini y o ‘qotadi yoki uni faqat pedagogning yetakchiligida 
amalga oshiradi, 
o ‘zini past baholanishini, tajovuzkorlikni 
sezadilar.
Avtoritar usulda o ‘quvchilar kuchi o ‘z o ‘zini psixologik 
himoya qilishga y o ‘naltiriladi, shaxsiy rivojlanish va bilimlarni 
o ‘zlashtirishga emas. Bunday o ‘qituvchilami bosh ta ’sir usullari 
buyruq, pand pasihatdir.
Pedagog uchun kasbidan qoniqish pastligi va kasbiy tu rg ‘un 
emasligi xarakterlidir. Pedagog shu rahbarlik usuli bilan asosiy 
e ’tiborini pedagogik jam oada k o ‘pincha boshchilik qilishga 
qaratadi
Liberal. 
Pedagog 
qaror 
qabul 
qilishdan 
chetlashadi, 
hamkasabaga, 
o ‘quvchilarga 
tashabbuskorlikni 
beradi. 
0 ‘quvchilami faoliyatini tashkil etish va nazoratni tizimsiz amalga 
oshiradi, q at’iylik k o ‘rsatmaydi, ikkilanadi. Sinfda milcroiqlim 
turg‘un emas, yashirin nizolar.