«iqtisod-moliya»

 
2.2. Давлат молиясининг институционал таркиби
ва роли 
 
Давлат молияси молия тизимининг асосий қисмини ташкил 
этади, унинг асосий бўғини эса давлат бюджетидир. Давлат бюд-
жети – давлат бюджети даромадлари билан харажатларининг тар-
кибий қисмидан иборат бўлган молиявий режадир. 
Давлат молиясининг иқтисодий тузилиши том маънода бир 
хилда эмас, у бир-бирига боғлиқ бўлган бўғинлардан ташкил топса-
да, лекин, бажараётган функциялари билан бир-биридан фарқ қила-
диган бўғинлар йиғиндисидан иборатдир.
Давлат молияси соҳасининг бўғинларига Давлат бюджети, дав-
лат мақсадли жамғармалари, давлат кредити ва давлат корхонала-
ри молияси киради. Республикамизда давлат тузилиши икки бўғин-
лидир, республика бюджети ва маҳаллий бюджетлар йиғиндиси. 

---

32 
Республика бюджетидан жамият аҳамиятига молик бўлган чора-
тадбирлар молиялаштирилади. Жумладан, марказлаштирилган ин-
вестициялар, мудофааа харажатлари ва бошқарув харажатлари. Рес-
публика бюджети яна мамлакат миқёсидаги иқтисодий – ижтимоий 
масалалар ижобий ҳал қилинишига қаратилади.
Бозор иқтисоди ривожланиши билан бюджет муносабатлари 
ичида маҳаллий бюджетларга эътибор кучаймоқда. Кейинги пайт-
ларда маҳаллий ҳокимиятларга мустақиллик берилиши муносабати 
билан маҳаллий бюджетлар тез суръатлар билан ривожланиб бор-
моқда. Маҳаллий бюджетлардан, асосан, маҳаллий аҳамиятга мо-
лик бўлган чора-тадбирлар молиялаштирилади. Жумладан, ҳудудий 
инфратузилмани ташкил қилишда, меҳнат ресурсларини қайта 
тиклаш, аҳолининг меҳнат фаровонлигини оширишга хизмат қила-
диган ижтимоий тадбирлар амалга оширилади.
Давлат молияси таркибида давлат бюджети давлатнинг мақ-
садли жамғармалари, давлат кредити ва корхоналар молиясининг 
аҳамияти ажратиб кўрсатилади (2-чизмага қаранг).