Avtomobil indd

Termik kreking usulida 
olingan benzin tarkibida haqiqiy smola 
С
 hosil bo‘lishiga paraoksidefenilamin 
ta’sirining benzinni saqlash muddati 
τ
 ga 
bog‘liqligi.
Agar benzin tarkibidagi haqiqiy smolalar miqdorining 
ortishiga qarshi zarur chora-tadbirlar ko‘rilmasa, bir necha 
haftadan so‘ng benzin tarkibida smolalar paydo bo‘lishi 
mumkin. Shuning uchun tarkibida termik yoki katalitik kreking 
fraksiyalar bo‘lgan benzin tarkibiga zavod sharoitida maxsus 
oksidlanishga qarshi qo‘shilmalar (antioksidlovchilar) qo‘shish 
lozim. Antioksidlovchilar (ingibitorlar) sifatida yog‘ochli 
smolalar (0,05–0,15 foiz), Ô×–16 (0,03–0,10 foiz) yoki 
paraoksidifenilamin (0,007–0,10 foiz)lardan foydalaniladi. Bu 
antioksidlovchilarni benzinga ko‘rsatilgan miqdorda qo‘shish 

---

56
57
benzinning induksion davrini bir necha barobar orttiradi (2.8- 
rasm), benzinning tarkibida smola hosil bo‘lish jarayonini 
birdaniga pasaytiradi (2.9- rasm) va benzinlar uzoq muddat 
saqlashga yaroqli bo‘ladi. 
Antioksidlovchilar qo‘shilgan benzinlarni ishlatishda alohida 
qoidalarga rioya etish talab etiladi. Jumladan, bunday benzinlar 
tarkibida suv bo‘lmasligi lozim, chunki benzin tarkibidagi 
antiok sid lovchilar suvda eriydi. Natijada benzin tarkibidagi 
antioksid lovchilar miqdori kamayadi va bu benzin tarkibida 
muddatidan avval smolalar hosil bo‘lishiga olib keladi. 
2.9.
 Benzinning aktiv yemirilish ko‘rsatkichlari
Yonilg‘ining korroziyalash xususiyati faqatgina uni dvigatelda 
ishlatishni baholash uchungina zarur bo‘lib qolmay, balki 
saqlash, tashish, uzatish jarayonlari uchun ham ahamiyatlidir. 
Benzinlarning metallarga korrozion ta’siri boshqa neft 
mahsulotlari kabi minimal bo‘lishi lozim. Yonilg‘i tarkibida 
kislotalar, ishqorlar, oltingugurt va oltingugurtli birikmalarning 
bo‘lishi metallarning korrozion yeyilishiga sabab bo‘ladi. 
Benzinning metallarga korrozion ta’sirini yonilg‘i tarkibidagi 
korroziyalovchi birikmalarning korroziyalashdagi o‘rni nuqtayi 
nazaridan ko‘rib chiqamiz.