Avtomobil indd

---

K. J. MATKARIMOV
B. J. MAHMUDOV
A. A. NORQULOV
AVTOMOBILLARDA
ISHLATILADIGAN
ASHYOLAR
Kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma
Qayta nashr
TOSHKENT
«NOSHIR»
2017
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
O‘RTA MAXSUS, KASB-HUNAR TA’LIMI MARKAZI

---

3
KIRISH
Avtomobil XXI asr sivilizasiyasining yorqin ramzi hisoblanadi. 
Òransportsiz, jumladan avtomobil transportisiz xalq xo‘jaligini 
tasavvur etib bo‘lmaydi. O‘zbekiston Respublikasining 
Birinchi Prezidenti I. Karimov «Òransport-kommunikasiya 
tarmoqlarining inson tanasini qon bilan ta’minlaydigan 
hayotbaxsh tomirlarga o‘xshatilishi bejiz emas, albatta» — deb 
ta’kidlagani bu tarmoqning mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlantirishda qanchalik muhimligini anglatadi.
Respublikamizda mustaqillik yillarida avtomobil transporti 
sohasida jiddiy institusional va huquqiy o‘zgarishlar sodir bo‘ldi. 
Eng avvalo O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2001-yil 
4-iyundagi “Avtomobil transporti sohasida monopoliyadan 
chiqarish va boshqaruvni takomillashtirish to‘g‘risida”gi PF-
2871-son Farmoniga muvofiq monopoliyadan chiqarish va 
boshqaruv tizimini takomillashtirish bo‘yicha bosqima-bosqich 
tadbirlar amalga oshirildi, ortiqcha bo‘g‘inlar qisqartirildi, 
davlat mulki obyektlarini davlat tasarrufidan chiqarish va 
xususiylashtirish jarayonlari yakunlandi, avtomobil transporti 
faoliyatini tartibga solish funksiyalari amalda avtomobil 
transportini ekspluatasiya qilish funksiyalaridan ajratildi. 
Avtomobilda tashishlarni markazlashgan holda amalga oshirish 
tajribasidan voz kechilib, ular mahalliy hokimiyat organlariga 
berildi. 
Sohadagi maxsus davlat boshqaruvi organi sifatida 
O‘zbekiston avtomobil va daryo transporti agentligi tashkil 
topib, davlat transporti siyosatini yuritish borasida, sohada 
xizmatlar ko‘rsatish bozorini shakllantirish va rivojlantirishga 
hamda avtomobilda va daryo transportida tashishlar xavfsizligiga 
ko‘maklashish borasida izchil ishlar amalga oshirib kelinmoqda.