Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Касбий лейкоплакия (керат оз)
к ўп и н ч а т и л н и н г олд и н ги
қисм и девори д а, пастки лаб ш и л л и қ қавати ва оги з бурчаги- 
да кўринади. К асбий л е й к о п л ак и я аксар и ят, тош к ўм и р см о- 
л аси ва р ек чанги б и л ан б о ғл и қ касбда, и п -й и ги р и ш цехла- 
р и н и н г тар аш ҳамда б ў яш -п а р д о зл аш цехларидаги и ш чилар 
орасида кузатилади.
Огиз бўш лиғи ш и л л и қ қ о б и қ қаватидаги касбга оид касал­
ли кл арн и этиологи к ом илларнинг таъсир қилиш механизмига 
қараб, икки гуруҳга аж ратамиз. Б и ри н ч и гуруҳга огиз бўш лиғи 
ш и л л и қ қ о б и қ қавати ва лаб га бевосита тўғридан-тўғри таъсир 
қиладиган таш қи этиологи к ом иллар киради. Бундай жароҳат- 
лар оддий аллергик алоқали гингивит, стом атит ёки хейлит тав- 
сиф ида бўлади. И к к и н ч и гуруҳга то к си к - аллергик ёки токси к 
патогенездаги огиз бўш лиғи ш и л л и қ қ о б и қ қавати ўзгариш ла- 
ри , ш унингд ек, ум умий касбий касалликлардаги ўзгариш лар, 
нурланиш , тебраниш ва кессонли хасталиклар киради.
О ғиз бўш лиғи ш и л л и қ қ о б и қ қаватидаги ва лабдаги к а с ­
бий касалли клар бевосита тўғридан-тўғри зарарловчи ларн н и г 
таъ си ри остида ю зага к ел и б , катарал, я р а л и -н е к р о т и к , ф и б - 
ринозли гингивит ва стом атит, атр о ф и к ва ги п ертроф и к ги н ­
гиви т, м етереол оги к, а к т и н и к , алоқали хейлит каби к л и н и к
к ўриниш ларида ю зага келиш и м ум кин. Бундай ҳолларда, ж а- 
роҳат чегараланган ёки тарқал ган ҳолатда бўлади.
Касбий гингивитлар.
О ғиз бўш лиғи ш и л л и қ қ о б и қ қавати- 
да касбий касалл и клар орасида касбий гингивит эн г кўп м и қ- 
дорда учрайдиган хасталикдир. М и л к н и н г ял л и глан и ш и га и ш - 
қор, ки слота буглари, и с с и қ ҳаво таъсир этиш и м умкин.
К асб ий ги н ги в и тн и н г ри вож ланиш ид а тиш караш лари ҳам 
аҳам иятлидир. А йни қса, чан г б илан алоқада бўладиган и ш ч и - 
ларда. Т и ш караш лари ф ақ ат м еханик таъ сирларни ўзида сақ- 
л а м а й д и , б а л к и , унда к и м ё в и й ф ао л м одд ал ар ҳам м авж уд 
бўлиб, худци зарарли қитик^повчи си ф атида таъ си р қилади. Бо- 
ш қа ҳолларда, улар м и л к н и н г қисм ларига босим б илан боса- 
ди (декубитал гингивит). К асбий касалл и клар ораси да сурун- 
кали катарал ги нгивит кўп учрайди.