Поль брэгг асаб кучи т арж им он: м ирафзал м ирфайзиев

Руҳий асабийлашиш
Ж и с м о н и й
о ғ р и қ л а р
ва 
к а с а л л и к л а р
н ати ж аси д а чеки л ад и ган азо б қ ан ч ал и к кўп 
б ў л м а с и н , р у ҳ и й а з о б л а р г а н и с б а т а н к ам
ҳ и с о б л ан ад и . Р уҳи й а с а б и й л а ш и ш н и н г илк 
белгиларидан бири - қувватни ж амлай олмаслик, 
бош айланиши, ўта сезувчанлик, ҳаддан таш қари 
ин ж и қл и к, ғазаблани ш , салбий одатлар, энг 
ачинарлиси - ақлдан озиш...
Булар асабий ҳолат бўлиб, тинчликни йўқотиш, 
х а в ф с и р а ш . 
о в қ а т
ҳ а з м
б ў л м а с л и г и , 
ц и р к у л ь я ц и я н и н г
б у з и л и ш и
б и л а н
характерланади. Бу хасталик огохдантирмасдан, 
а с т а -с е к и н к и р и б келади. Ҳ атто б ах тси зл и к
к е л т и р а д и . Ҳ а р б и р к и ш и д а и н д и в и д у а л
характерда ривожланади. У асосан қуйидагича:
1-босқич. Аввал қувватсилик, асабларнинг ўта 
таранглапгуви, чарчоқ кузатилади, танангиз худди 
қўрғошин қуйилгандек оғирлашади, уйқу, мудроқ 
босади, мия гангиган, циркульяция кучсиз, модда 
алмашинуви секинлашган, ички аъзолар фаолияти 
суст.
32

---

2-босқич. Бундай асабийлашишдан овқат ҳазм 
б ў л м а с л и ги , ж и ғ и л д о н қ а й н а ш и , к и с л о т а
к ў п а й и ш и , қ а б з и я т к а с а л л и к н и н г а с о с и й
б е л г и л а р и д и р . Н а ф а с олиш ю з а к и бўлиб, 
о ғ и р л а ш а д и , ю р а к б е з о в т а л а н а д и , к ў р и ш
қ о б и л и я ти пасаяд и, ж и н си й ало қ а сусаяди, 
ф икрни жамлаш қийин кечади. Бош айланиши, 
неврит, уйқусизлик, ўта сезувчанлик, инжиқлик 
ва бош қа хусусиятлари билан характерланади. 
М одда алм аш инуви бузилиш и сабабли киш и 
семиради ёки озади.
3-босқич. Ўта асабийлик асаб емирилишига 
олиб келади. Руҳий бузилишлар, хотира йўқолиши 
к у за т и л а д и . К а й ф и я т ём о н л аш ад и , д о и м и й
бесаранж ом лик, хавотирлик, меланхолия рўй 
беради . А ъ зо л ар н и н г ж и д д и й бузилиш лари, 
алаҳсираш , ў з-ў зи н и ўлдириш га мойиллик ва 
охир-оқибат ақлдан озиш...
Кузатишлар шуни кўрсатадики, одамзотнинг 
95% и у ёки бу даражада асаб емирилишига дучор 
бўлган.
Бизда чекувчилар ж уда кўп. Чекиш - асабий 
одат. Кўпчилик ҳолсизланган асабларини бироз 
ж о н л а н т и р и ш м а қ с а д и д а ч ек ад и . Н а р к о ти к
заҳарлигини барча билади, сурункасига сигарет 
чекиш ўпка саратонини келтириб чиқариш ини 
ҳам билишади. Шунга қарамай, бу заҳарга улар 
ўрганади ва одатларини тарк этмайдилар. Худди 
шуни бош қа заҳарлар ҳақида айтиш мумкин - 
чой, кофе, алкоголь, кока-кола ва бошқа наркотик 
моддалар кайфиятингизни вақтинчалик яхшилаб, 
сўнгра унга доимий эҳ ти ёж сезадиган қилиб 
қўяди.
33

---

Б унда н и м а г а д и р э г а л и к қ и л и ш э в а з и г а
н и м а д а н д и р
в о з
к е ч и л а д и . 
А м е р и к а д а
касалхонадаги ў р и н л ар н и н г 50 ф о и зи руҳий 
бетобликка мойил касаллар билан тўла.
Бугунги кунда руҳий касаллик бутун дунёда 
энг долзарб муаммо.