Поль брэгг асаб кучи т арж им он: м ирафзал м ирфайзиев

Бироз қувватсизланиш
Ў зларига нима бўлганини билиш учун бир 
ш ифокордан иккинчи ш ифокорга югуриб юрган 
одамларни кўп учратамиз. Қ айта-қайта кўрикдан 
ўтиш ҳеч нима бермаса ҳам, улар ўз билганидан 
қолмайдилар. Руҳшунос ш ифокорнинг қўядиган 
ташхиси - "Сизга ҳеч нарса бўлмаган. Сиз бироз 
ҳолсизлангансиз. Яхшилаб дам олишингиз керак!" 
Деярли ҳар бир вазиятда ҳолсизланиш сабаби 
асаб емирилишидир. Бу эса жиддий хавф.
" Б и з н и н г а с р и м и з д а а с а б л а р ш у н ч а л и к
т а р а н г л а ш г а н к и , ҳ а р б и р и н с о н у ё к и бу 
д а р аж а д а аса б е м и р и л и ш и га д у ч о р бўлган. 
Инсонда ўзини руҳий бош қариш кучсиз бўлса, 
асаб касалига йўлиқиш эҳтим оли ш унча кўп 
бўлади. Ш унинг учун АҚШ да ҳар йили 300000 
д а н з и ё д к и ш и л а р р у ҳ и й к а с а л х о н а л а р д а
даволаниб чиқадилар. Борган сари ақли заи ф
болалар сони кўпайиб бормоқда, бу ў з-ў зи д ан
т а ъ л и м -т а р б и я м у ас са са л ар и олдига кўплаб 
муаммолар қўймоқда.
Руҳий хасталик жабрланувчига аста-секинлик 
билан яқинлаш ади. Руҳий ж абрланганларнинг 
турли кўриниш лари мавжуд. Бири - хаф ақон, 
иккинчиси - сергаплик, учинчиси - йиғлоқилик, 
баъзилари ўта сезувчан, кейингиси урушқокдик,
34

---

ш еригини енгм агунича уруш иш га тайёр. Яна 
у з о қ с ан а ш м у м ки н б ў л ган ҳ о л ат л ар : бош
оғриғи, овқат ҳазм бўлмаслиги, ю рак хуружи, 
б арм оқ ва қўлларнинг титраш и ва ҳоказо.
Бундай одамлар барча нарсага қизиқиш ини 
йўқотади, ҳеч нарса билан шуғулланмай, бекор 
ўтиришади. Бошқалари вақти-вақти билан югуриб, 
ёнғинга шошгандай чопадилар. Улар хавотирда, 
нимадир бўлиши керакдай хавфсирашади.
ОЛТИ АСОСИЙ ҚЎРҚУВ
Кўпчиликдан "Сиз нимадан кўпроқ қўрқасиз?" 
деб сўралса, "Х,еч нимадан!" деб ж авоб беради. 
Бу нотўғри. Чунки ҳар бир инсон ҳаётининг 
маълум даврида уш бу олти асосий қўрқувлар 
қ у р б о н и бўли ш ган : к а м б а ға л бўлиб қоли ш
қўрқуви, касал бўлиб қолиш қўрқуви, қариш - 
кексайиш қўрқуви, севилмай қолиш қўрқуви, 
одамлар гап-сўзларидан қўрқиш, ўлим қўрқуви. 
М и л л и о н л а б
о д а м л а р
с у р у н к а л и
а с а б
таранглигидан азоб чекиб яшайдилар. Уларнинг 
асаб кучи доимо камайиб боради, охир-оқибат 
асаб тизимининг тўла бузилишига олиб келади.
Қўрқув ҳаётнинг барча жабҳаларини, айниқса, 
руҳий ва аш ёвий томонини қамраб олган.
Қ ўрқув ҳаётда энг биринчи керак бўладиган 
н ар сал ар билан таъ м и нлаш ва зи ф ас и н и ҳам 
қийинлаш тириб юборган, масалан, озиқ-овқат, 
уй-ж ой, кийим -кечак ва бошқалар.
Қўрқув ташаббусни, ғайрат, қизиқишни, ўзига 
бўлган ишончни йўқотади.
Қўрқув инсон онг остига жойлашиб олади, ҳар 
доим ҳам уни аниқлаб бўлавермайди. Қўрқувдан
35

---

халос бўлишга ҳаракат қилиш керак. Л екин у 
ўғрига ўхш аб кечаси келади, м ияни ш ундай 
заҳарлайдики, унинг фаолияти бузилади.
Бу қ ў р қ у в л а р б о р л и ги н и ў зи н ги з, ф а қ а т
ўзингиз аниқлаш ингиз мумкин. Ўзингиз ақлий 
ҳолатингизни назорат қилсангиз бўлади, бунинг 
учун сизда асаб кучи заҳираси бўлиши керак. 
Қўрқинчли ф икрларни узоқлаш тириш ана шу 
асаб кучи за181ирасига боғлиқ. Буни сиз ҳеч 
қандай пулга сотиб ололмайсиз.
М а м л а к а т и м и зн и ў т т и зи н ч и й и л л ар улуғ 
д е п р е с с и я д а н ч и қ а р и ш д а А м е р и к а Қ ў ш м а 
Ш татлари президенти Рузвельтнинг қуйидаги 
хитоби катта туртки бўлган: "Биз қўрқувдан 
таш қари қеч нарсадан қўрқиш им из керак эмас!" 
Бу жуда тўғри айтилган ran!