Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

YaTCh va erta yoshdagi bolalar MNS dagi zararlanishlarning klinik tasnifi
Zararli omilning ta’sir davri: 
1.
Prenatal 
a) embrional
b) erta fetal (28 haftagacha) 
2.
Perinatal 
a) antenatal (kechki fetal – 28 haftadan keyin) 
b) intranatal 
v) postnatal
Etiologiya (dominant omil)
-
gipoksiya (asfiksiya) 
-
travma
-
infeksiya 
-
intoksikatsiya 
-
metabolizmning tug‘ma buzilishlari 
-
xromosoma aberrasiyalari 
-
noaniq va tasniflanmagan omillar.
Og‘irlik darajasi: 
Yengil: gemolikvorodinamikaning buzilishlari (distsirkulyatsiya, 
tiklanadigan morfofunksional siljishlar). 
O‘rta og‘ir: shishli-gemorragik holatlar, funksional sistemalarning 
yetishmovchiligi, distrofik o‘zgarishlar, o‘choqli glioz.
Og‘ir: miya shishishi¸ massiv qon ketishi, metabolizmning chuqur 
o‘zgarishlari, rivojlanishning qo‘pol nuqsonlari, degenerativ 
o‘zgarishlar, atrofiyalar, glioz.
Kasallik davri: 
-
o‘tkir – (1 oygacha) 
-
o‘tkir osti (yoki erta tiklanish davri – 3-4 oygacha). 
-
Tiklanish (kechki) 4 oydan 12 oygacha, ba’zan 2 yoshgacha. 
Zararlanish sohasi: 
-
miya pardalari va likvor o‘tkazuvchi yo‘llari
-
bosh miya po‘stlog‘i 

---

 185
-
po‘stloq osti strukturalari 
-
so‘g‘on 
-
miyacha 
-
orqa miya 
-
periferik nervlar 
-
aralash shakllar 
Klinik sindromlar: 
I.
O‘tkir davri sindromlari
1.
Neyro-reflektor qo‘zg‘aluvchanlikning oshishi. 
2.
Umumiy so‘nish (bo‘shashish, adinamiya). 
3.
Gipertenziv 
4.
Gipertenziv-gidrotsefal 
5.
Tutqanoq 
6.
Komatoz holat 
II.
Tiklanish davri sindromlari 
1.
Astenonevrotik (serebrastenik). 
2.
Vegetativ-vitseral disfunksiyalar. 
3.
Harakat buzilishlari (markaziy va periferik parezlar, paralichlar, 
giperkinezlar). 
4.
Tutqanoq sindromi 
5.
Gidrotsefaliya 
6.
Psixomotor va nutq oldi rivojlanishning orqada qolishi:
a) statiko-motor funksiyalar buzilishining kuchayishi bilan. 
b) psixika buzilishining kuchayishi bilan. 
Bo‘lishi mumkin bo‘lgan oqibatlar: 
1.
Tuzalish 
2.
Psixofizik va nutqiy rivojlanishning orqada qolishi 
3.
Ensefalopatiya: 
a) tarqalgan o‘choqli mikrosimptomlar bilan namoyon bo‘lgan 
b) o‘rta darajada kalla ichi gipertenziyasi bilan
v) kompensirlangan gidrotsefaliya 
g) astenonevrotik sindrom, nevrozsimon va psixopatsimon holatlar 
bilan namoyon bo‘ladigan.
4. Harakat, nutq psixikaning keskin zararlanishi bilan kechadigan qo‘pol 
organik shakllari (oligofreniya, epilepsiya, progressivlanuvchi gidrotsefaliya va 
boshqalar). 
Diagnoz qo‘yishda (strukturasida) bola kasalligi klinikasini aks ettiradigan 
tasnifning har bir rubrikasidan (anamnez, shakli, kasallik davri, klinik sindrom) 
olish kerak. Tashhisning taxminiy tuzilishi: 
1.
Prenatal toksiko-infeksion ensefalopatiya, tiklanish davri, 
episindrom, ruhiy-nutqiy rivojlanishni ortda qolishi. 
2.
Perinatal gipoksiko-travmatik ensefalopatiya, og‘ir shakli, o‘tkir 
davri, komatoz holat.

---

 186
3.
Intranatal gipoksiya – ensefalopatiya, yengil shakli, o‘tkir osti 
davri, nerv reflektor qo‘zg‘aluvchanlikni oshishi sindromi.
4.
Intranatal travmatik ensefalopatiya, o‘rta og‘ir shakli, o‘tkir davri, 
umumiy so‘nish sindromi, tutqanoqlar.
5.
Intranatal ensefalomiyelopatiya, tiklanish davri, serebroastenik 
sindrom, pastki sust paraparez.
Yuqoridagi ma’lumotlardan xulosa chiqargan holda shuni ta’kidlaymizki, 
asfiksiya homila organizmiga bog‘liq bo‘lmagan holda rivojlanishi mumkin. 
Ba’zan asfiksiya homila miyasining nuqsoni fonida yoki aynan shu nuqson 
bo‘lganligi tufayli kelib chiqadi. Bunday holatda tug‘ilayotgandagi asfiksiya m.n.s. 
zararlanishining sababi emas, balki natijasi bo‘lib hisoblanadi va tashhisda 
dominant omil sifatida ko‘rilmasligi kerak. Agar gipoksik omil homila 
rivojlanishining u yoki bu bosqichida homila patologiyasini keltirib chiqarsa, uning 
ta’sir muddatiga asoslangan holda prenatal gipoksiya, tug‘ilayotgandagi asfiksiya 
bilan birgalikdagi kechishi esa perinatal gipoksiya deb belgilanadi.