Microsoft Word analitik kimyo ruziyev

 
ionlari hosil bo’ldi, reaksiya ko’proq 1-
 
tenglama 
bo’yicha ketadi va NH
3
eritmalarda ionlanish konstantasi K
NH4OH
= 1,8·10
-5
ga 
teng kuchsiz asos xossalarini namoyon qiladi. Ikki va undan ko’p negizli 

---

22 
kislotalar va ko’p kislotali asoslarning. dissatsilanish xususiyatiga to’xtalamiz. 
Ularning dissotsilanishi bosqichli bo’ladi: masalan:
 
I.H
3
PO
4
↔H
+
+H
2
PO
4
- 
II.H
2
PO
4
-
↔H
+
+HPO
4
2- 
II.HPO
4
2-
↔H
+
+PO
4
3- 
Birinchi bosqichda ionlanish eng kuchli bo’ladi. H
2
PO
4
-
anionalari 
kuchsizroq kislota, HPO
4
2
- anionlari esa juda kuchsiz kislota xossalarini 
namoyon qiladi. Bunga sabab, H
+
ionlari H
3
PO
4
neytral molekulasidan oson 
ajraladi, manfiy zaryadlangan H
2
PO
-
4
ga nisbatan va h.k.z. 
Asoslar ham shu kabidir: 
Ca(OH)
2
↔Ca
2+
+2OH yoki 
I. Ca(OH)
2
↔OH
-
+Ca(OH)
+
II. Ca(OH)↔OH
-
+ Ca
2+
Eruvchan tuzlarning deyarli barchasi kuchli elektrolitlardir, ya’ni ularning 
ionlanish darajalari yuqoridir. 
Demak, kuchli elektrolitlarga kuchli kislotalar va asoslar hamda barcha 
eriydigan tuzlar kiradi. Kuchsiz kislotalar, asoslar, suv, shuningdek Hg(CN)
2
, 
HgCl
2
kabi boshqa tuzlar kuchsiz elektrolitlardir. 
 
Kuchsiz elektrolitlarning ionlanish konstantasi 
Ma’lumki, suv molekulasi elektr dipollari holida bo’ladi: Masalan: bular 
o’zini o’rab olgan zarrachalarga elektrostatik ta’sir ko’rsatadi, ya’ni musbat 
ionlarni ular o’zining manfiy qutblari bilan, va aksincha. Natijada elektrostatik 
tortishish kuchi paydo bo’ladi va molekulani ionlarga ajratib yuboradi: 
Ionlanish natijasida ionlarning o’zi emas, balki bu ionlarning erituvchi 
molekulalari bilan birikmalari hosil bo’ladi. Bunday birikmalar ionlarning 
solvatlari, agar erituvchi suv bo’lsa gidratlari deyiladi. Jumladan, H
+
ioni 
suvdagi eritmalarda gidroksoniy ioni deyiluvchi gidrat H
3
O
+
ni hosil qiladi: 
H
+
+H
2
O=H
3
O
+
CH
3
COOH, H
3
O
+
ni hosil qilishi bilan ionlanishi qundagicha: 
CH
3
COOH+(n+l) H
2
O ↔ H
3
O
+
+(СН
3
COO*nН
2
O) 
Shunday qilib, kislota xossalarini tashuvchi H
+
ionini o’zi emas, balki 
uning gidrati, ya’ni gidroksoniy ionidir. Gidratlar hosil qiluvchi suvni hisobga 
olmasdan CH
3
COOH ning ionlanish jarayonini soddalashtirib yozamiz: 
CH
3
COOH↔CH
3
COO
- 
+H
+
Har qanday qaytar. jarayon kabi ionlanish jarayoni ham, kimyoviy 
muvozanatga olib keladi va u massalar ta’siri qonuniga bo’ysinadi. Demak: - 
yoki
∙
C
kat
va C
an
- kanion va anionlarning konsentratsyasi, C
m
- berilgan 
elektrolitlarning ionlanmagan molekulalar konsentratsyasi elektrolitlarning 

---

23 
ionlanish konstantasi. K-qancha katta bo’lsa elektrolit shuncha kuchli ionlangan 
bo’ladi.