Оъзбекистон республикаси

LABORATORIYA ISHI № 8
Misning elektrokimyoviy ekvivalentini aniqlash.

ISHNING MAQSADI:

elektroliz qonunlarini o’rganish, misning elektrokimiyoviy ekvivalentini, Faradey sonini va elektronni zaryadini tajribada aniqlash.

NAZARIY MA’LUMOT

Eritilganda yoki suyultirilganda molekulalari ionlarga parchalanib ketadigan moddalar elektrolitlar deb yuritiladi. Molekulalarning bu tarzda parchalanishi elektrolitik dissotsiatsiya deyiladi. Tuzlarning kislotalarning hamda ishqorlarning suvdagi eritmasi va suyultirilgan tuzlar elektrolitlarni tashkil qiladi. Elektrolitlardagi tokni ionlarning tashqi elektr maydonidagi harakati yuzaga keltiradi. Shu sabali, metallarning elektronli o’tkazuvchanligidan farqli tarzda, elektrolitlarning elektr o’tkazuvchanligi ionli o’tkazuvchanlik deb yuritiladi. Elektrolitar orqali o’zgarmas tok o’tganda elektrodlarda elektrolitlarning tarkibiy qismlari ajraladi. Bu xodisa elektrolit deyiladi.

Elektrolitga ikkita (metall yoki ko’mir) elektrod kiritib, ularni o’zgarmas kuchlanish manbaiga ulansa (o’zgarmas tashqi elektir maydoni hosil qilinsa) elektr kuchlari ta’sirida ionlar tartibli harakatga keladi. Manfiy ionlar(aniionlar), anod tomonga, musbat ionlar (kationlar) esa katod tomonga harakatlanadilar.

Elektrodlarga (anod va katodga) yetib borgan ionlar zaryadsizlanadilar: anionlar o’zlaridagi ortiqcha elektronlarni anodga beradilar, kationlar esa katoddan yetishmagan elektronlarni olib, tiklanadilar.

Maslan, eritilganda Cu SO₄ mis kuporosning molekulalari musbat Cu⁺⁺ hamda manfiy SO^{– –} ionlarga dissotsiyalanadilar. Bu ionlardan tashqari, eritmada yana suvnnig H⁺ vodorod ionlari hamda OH^- gidroksid ionlari bo’ladi.

Misning Cu⁺⁺ ionlari vodorodning H⁺ ionlariga nisbatan osonroq zaryadsizlanadilar, shu sabbali tok o’tganda katodda mis ajraladi:

Cu⁺⁺+ 2e^-- = Cu

SO₄^{- -} ionlari esa OH ionlariga nisbatan qiyinroq zaryadsizlanadilar. SHu sababli eritma orqali tok o’tganda anod oldida gidrooksid ionlari zaryadsizlanib, kislorod ajraladi:

2 OH^{- -} - 2e = H₂ O + O, 20  0₂