Tuzlarning gidrolizlanishi

Tuzlarning gidrolizlanishi
Tajriba shuni ko'rsatadiki, o'rta tuzlar tarkibida vodorod ionlari ham, gidroksid ionlari ham yo'qligiga qaramay, ularning eritmalari ishqoriy, kislotali yoki neytral muhitli bo'ladi. Bu hodisani tuzlarning suv bilan o'zaro ta'siri orqali tushuntirish mumkin.
Ishqoriy reaksiya beradigan natriy asetat CH₃COONa eritmasini ko'rib chiqamiz. Natriy asetat suvda eritilganda kuchli elektrolit sifatida Na⁺ va ionlarga to'liq dissotsilanadi. Bu ionlar suvning ionlari
bilan o'zaro ta'sirlashadi. Bunda Na⁺ ionlari OH ionlarini bog'lab molekula hosil qila olmaydi, chunki NaOH kuchli elektrolit bo'lib, eritmada faqat ionlar holida bo'ladi. Shu bilan bir vaqtda asetat-ionlar H⁺ ionlarni bog'lab, kuchsiz elektroUt — sirka kislota molekulalarini hosil qiladi, natijada H₂0 ning yangi molekulalari H⁺ va OH^- ionlarga dissotsilanadi. Bu jarayonlar quyidagicha muvozanat qaror topgunga qadar davom etadi:

Bir vaqtda sodir bo'ladigan jarayonlarning umumiy tenglamasi quyidagicha bo'ladi:

Bu tenglama kuchsiz elektrolit (sirka kislota) hosil bo'lishi natijasida suvning dissotsilanishining ionli muvozanati shjishini va ortiqcha OH" ionlar paydo bo'lishini, shu sababli eritma ishqoriy reaksiya berishini ko'rsatadi.
Tuz ionlarining suv bilan o'zaro ta'sirlashib, kuchsiz elektrolit hosil qilishi turning gidrotizlanishi deyiladi.
Misolda ko'rsatilganidek, eritma tuzning gidrolizlanishi
natijasida ishqoriy bo'lib qoladi.
Tuzlarning gidrolizlanish hollari.
Har qanday tuzni kislota bilan asosning o'zaro ta'sir mahsuloti sifatida qarash mumkin. Masalan, natriy asetat kuchsiz kislota
bilan kuchli asos NaOH dan ammoniy xlorid — kuchsiz
asos bilan kuchli kislota HC1 dan, CH₃COONH₄ — kuchsiz kislota
bilan kuchsiz asos dan, NaCl esa — kuchli asos NaOH
bilan kuchli kislota HC1 dan hosil bo'lgan.