Tuzlarning gidrolizlanishi

Kuchsiz kislota bilan kuchli asosdan hosil bo'lgan barcha tuzlar gidrolizga uchraydi. Шаг eritmada ishqoriy muhit hosil qiladi (pH>7).
Ammoniy xlorid eritmasida teskari holat yuz beradi. Bu holda kuchsiz elektrolit hosil bo'ladi. Natijada OH~ionlarning bir qismi ionlari bilan bog'lanadi. H⁺ ionlari esa ortiqcha bo'lib qoladi. Demak, ning gidrolizlanishi natijasida shu tuzning eritmasi kislotali reaksiyaga
(pH<7) ega bo'ladi. Uning gidrolizlanish tenglamasini* shunday yozish mumkin:

yoki aniqrog'i:


Kuchli kislota bilan kuchsiz asosdan hosil bo'lgan tuzlar ham gidrolizlanadi. Шаг eritmada kislotali muhit (pH<7) hosil qiladi.
Kuchsiz kislota kudisi/. asosdan hosil bo'lgan tuzlar yanada osonroq gidrolizlanadi, masalan Bu tuzning ionlari bir vaqtning o'zida
ionlarni bog'lab, suvning dissotsilanish muvozanatini siljitadi:

Bu holda ci ii mailing muhiti gidrolizlanish mahsulotlarining — kislota bilan asosning dissotsilanish darajasiga bog'liq bo'ladi; agar OH ionlar ko'p bo'lsa eritma Ishqoriy, agar H⁺ ionlar ko'p bo'lsa — kislotali, agar ularning soni bir xil bo'lsa ncytral bo'ladi. Gidrolizlanish natijasida hosil bo'ladigan

ning dissotsilanish darajalari taxminan bir xil, shuning uchun ciilina neylial bo'ladi.
Lekin ainnioiiiy karbonat ham kuchsiz kislota va kuchsiz asosdan hosil bo'lgan In/, ckanligiga qaramay, uning suvdagi eritmasining muhiti kuchsiz ishqoriy bo'ladi:

chunki ning dissotsilanish darajasiionning dissotsilanish

darajasidan kallaclir.
Kuchli asos bilan kuchli kislotadan hosil bo'lgan tuzlar gidrolizlanmaydi. Bunday tuzlarning ionlari suv bilan kuchsiz elektrolitlar hosil qila olmaydi. Bu holda tu/ ionlari amalda reaksiyada ishtirok etmaydi va suvning dissotsilanish muvozanali bu/ilmaydi; ionlarning konsentratsiyasi toza suvdagidek
qoladi, demak, critmaning muhiti neytral (pH=7)** bo'ladi.
Tuzning elektrolitik dissotsilanish natijasida hosil bo'ladigan ionlari suv bilan kuchsiz (kam dissotsilanadigan) eletrolitlar hosil qila oladigan barcha hollarda tuzlar gidrolizlanadi.
Ko'pchilik tuzlar uchun dissotsilanish — qaytar jarayon. Gidroliz mahsulotlari chiqib ketadigan taqdirda gidroliz qaytmas bo'ladi, masalan:

(qaytmas gidroliz tenglamalarida tcnglik ishorasi qo'yiladi).
Protolitik nazariya gidrolizni proton kisloiaclan asosga o'tadigan reaksiya sifatida qaraydi, chunki suv kislota rolini ham, asos rolini ham o'ynashi muinkin. Masalan, protonning akseptori hisoblanadigan asetal ion suv bilan kislota ta'sh cttirilgaiidagi kabi reaksiyaga kirishadi:

Protonning donori hisoblanadigan ammoniy kaiiom csu suv bilan asos

ta'sir ettirilgandagi kabi reaksiyaga kirishadi: