Microsoft Word analitik kimyo ruziyev

5. Darsning mazntuni
: 
Kislotali-asosli reaksiyalar. Kislota va asoglar haqida tasavvurlar. 
Kislotalik va Asoslik konstantalari. Erituvchining erigan modda xossalariga 
ta’siri. Luisning elektron nazariyasi. Amfolitlar. Kislota - asosli tutash juftlar. 
Erituvchilarning kislota - asoslik va boshqa xossalari. Avtoprotoliz. Kislota va 
asoslarrning suvdagi eritmalarida muvozanat. Ko’p asosli kislota va asoslar. 
Bufer eritmalar va ularning xossalari. Bufer sig’im. Gidroliz. Kislota, asos va 
bufer eritmalarning pH hisoblash. Geterogen tizimning muvozanat konstantasi 
suyuq, qattiq, faza. Eruvchanlik ko’paytmasi. Cho’kmalarning eruvchanlik 
ko’paytmasi va eruvchanligi orasidagi bog’liqlik. 
 
Geterogen muvozanatning siljishiga ta’sir etuvchi omillar. 
Geterogen sistemaning bir-biridan chegara sirtlari bilan ajraladigan ayrim 
qismlari faza deyiladi. Masalan: to’yingan eritma va undan hosil bo’lgan 
cho’kma. (2-rasm)
2-rasm. Cho’kmalarning hosil bo’lish jarayoni 
AgCl↔Ag
+
+Cl
- 
Ag
+
va Сl
-
gidratlari holida kristall sirtidan ajraladi. Unga qarshi jarayon 
ham, ya’ni AgCl ning cho’kishi ham sodir bo’ladi. Hosil bo’lgan Ag
+
va Сl
-
ionlarning gidratlari o’z harakati tufayli AgCl kristallari bilan to’qnashadi va 
kristall panjarasining qarama-qarshi zaryadlangan ionlari tomonidan tortilib, 
ba’zan gidratsizlanadi va gidratsizlangan ionlar kristallar sirtiga qayta cho’kadi, 
hamda dinamik muvozanatga olib keladi. 

---

26 
Dinamik muvozanatda Ag
+
va Сl
-
ionlarining ko’payishi, ya’ni qattiq 
fazaning kamayishi to’xtaydi va to’yingan eritma hosil bo'ladi, Qiyin eruvchan 
elektrolitning to’yinmagan eritmasidagi ionlar aktivligining ko’paytmasi 
o’zgarmas temperaturada doimiy miqdordir va u eruvchanlik-ko’paytmasi 
deyiladi; 
EK
a
Cа
3
(РO
4
)
2
=
а
3
Са
2+
х
·
a
2
PO
4
3-
EK
aAgCl
=
a
Ag
+
x
·
a
Cl
- 
Ionlari aktivligi ularning konsentratsyalari bilan aktivligi koeffisientlari 
ko’paytmasiga teng bo’lgani uchun EKa
AgCl 
ni quyidagicha yozish mumkin. 
Eruvchanlik ko’paytmasi yordamida eruvchanligini quyidagi formula 
bilan hisoblash mumkin-(l) 
∙
∙
∙
Agar 
∙
deb olinsa xato bo'lmaydi. U holda: 
EK
a
AgCl=[Ag
+
]x[Cl
-
] 
EKav=[A]x[V]