O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qo’qon davlat pedagogika instituti xamraqulov zafarjon yigitaliyevich



Download 3,39 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/157
Sana12.06.2022
Hajmi3,39 Mb.
#658328
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   157
Bog'liq
Ilyos diplom

uch yildan ko’p bo’lmagan muddat
ga ozodlikdan mahrum qilish tarzidagi jazoga 
tortilish nazarda tutilgan jinoyatlar, shuningdek, ehtiyotsizlik tufayli sodir etilib, 
qonunda 
besh yildan ko’p bo’lmagan muddat
ga ozodlikdan mahrum qilish 
jazosi nazarda tutilgan jinoyatlar kiradi. 
Uncha og’ir bo’lmagan jinoyatlarga qasddan sodir etilib, qonunda 
uch 
yildan ortiq
, lekin 
besh yildan ko’p bo’lmagan muddat
ga ozodlikdan mahrum 


25 
qilish jazosi nazarda tutilgan jinoyatlar, shuningdek ehtiyotsizlik oqibatida sodir 
etilib, 
besh yildan ortiq muddat
ga ozodlikdan mahrum qilish tarzidagi jazo 
nazarda tutilgan jinoyatlar kiradi.
Og’ir jinoyatlarga qasddan sodir etilib, qonunda 
besh yildan ortiq, 
lekin
 o’n 
yildan ko’p bo’lmagan muddat
ga ozodlikdan mahrum qilish tarzidagi jazo 
nazarda tutilgan jinoyatlar kiradi.
O’ta og’ir jinoyatlarga qasddan sodir etilib, qonunda 
o’n yildan ortiq
muddatga ozodlikdan mahrum qilish yoxud umrbod ozodlikdan mahrum qilish 
jazosi nazarda tutilgan jinoyatlar kiradi.
Jinoyatlarning xususiyati va ijtimoiy xavflilik darajasiga ko’ra tasniflash 
javobgarlik va jazodan ozod qilish, shartli hukm qilish, jazoni yengilrog’i bilan 
almashtirish, amnistiya aktini qo’llash kabi masalalarda muhim ahamiyatga ega 
bo’ladi.
Jinoyatlarni tasniflashga uning ob’ekti ham asos bo’ladi. Jinoyat 
kodeksining Maxsus qismi jinoyatlarni ob’ektiga ko’ra guruhlarga ajratadi. 
O’xshashligi jihatidan bir-biriga yaqin guruhlar bo’limlarga taqsimlangan. Shu 
asosda ularni quyidagilarga ajratamiz: 

shaxsga qarshi jinoyatlar;

tinchlik va xavfsizlikka qarshi jinoyatlar;

iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar; 

ekologiya sohasidagi jinoyatlar; 

hokimiyat, boshqaruv va jamoat birlashmalari organlari faoliyat 
tartibiga qarshi jinoyatlar; 

jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar; 

harbiy xizmatni o’tash tartibiga qarshi jinoyatlar.
Jinoyatlarni ob’ektiga ko’ra tasniflash ularni Maxsus qismdan topishni 
osonlashtiradi hamda bir-biriga o’xshash jinoyatlarni farqlash uchun vaqtdan 
yutishga yordam beradi. Masalan, JKning 253-moddasidagi “Radioaktiv 
materiallardan foydalanish qoidalarini buzish” va 254-moddadagi “Radioaktiv 
materiallardan qonunga xilof ravishda foydalanish” jinoyatlarining biri 


26 
ikkinchisiga o’xshab ketadi. Ularni kodeksga yonma-yon joylashtirish ulardagi 
o’zaro farqlarni ajratish jarayonini tezlashtiradi. 
Jinoyatlarni tasniflanishi jazo tayinlashning asosiy mezoni bo’lib xizmat 
qiladi. Shuningdek, jinoyatlarni retsidiv jinoyat, xavfli retsidiv jinoyat va shaxsni 
o’ta xavfli retsidivist deb topish uchun ham katta ahamiyatga egadir.
Jinoyat va jinoyatchilik tushunchalari adabiyotlarda ba’zan aralashtirib 
yuboriladi. Xolbuki, bu ikki tushuncha o’zaro farqlanishi bilan birga, bir-biridan 
boshqa fanlar doirasida o’rganiladi. Jinoyat masalasi jinoyat huquqi fanining 
predmetiga kiradi. Jinoyatchilik kriminologiya fanining o’rganish ob’ekti 
hisoblanadi.
Kriminologiya umumiy va maxsus qismlarga bo’lingan fandir. Uning 
umumiy qismida jinoyatchilik, jinoyatchi shaxs, jinoyatchilik sabablari va shart-
sharoitlar, jinoyatchilikka qarshi kurash va kriminologiyaning tarixi o’rganiladi. 
Maxsus qismda jinoyatlarning turlari, jinoyatchilik va jinoyatchilarga tavsif 
beriladi.
Jinoyat huquqi nazariyasi kriminologiyani yuridik tushunchalar bilan 
boyitadi. Kriminologiya jinoyatchilik darajasi, uning o’sish dinamikasi va boshqa 
yo’nalishlar bo’yicha prognozlar beradi. Bu asosda Jinoyat kodeksida jazolarning 
og’ir yoki yengillashuvi, jinoyatlarni dekriminallashuvi yoxud yangi jinoyat 
turlarining kiritilishi yuz beradi. Jinoyatlarning dekriminallashuvi ularni jinoyatlar 
toifasidan chiqarilib, huquqbuzarlikning boshqa toifasiga o’tkazilishi jarayoni 
bo’ladi.
Jinoyat – jazoga sazovor ta’qiqlangan ijtimoiy xavfli qilmishni aybli sodir 
etishdir. Jinoyatchilik – muayyan bir davlat yoki hududda ma’lum bir vaqt 
davomida sodir etilgan jinoyatlar yig’indisidir.
Kriminologiyada 
jinoyatchining 
shaxsi, 
oilaviy 
ahvoli, 
moddiy 
ta’minlanganlik darajasi, turar joyi, uning ma’naviy va ruhiy sifatlari, o’rab turgan 
ijtimoiy muhit va boshqa komponentlar o’rganiladi. Shuningdek, jinoyatchilikning 
kelib chiqish sabablari, jinoyatchining shaxsiy sifatlari, jinoyat sodir etilishiga olib 
kelgan vaziyat hamda jinoyatchilikka qarshi olib boriladigan profilaktik chora-


27 
tadbirlar fanning o’rganish ob’ektiga kiradi. Viktimologiya ham shular jumlasidan 
bo’lib, u kriminologiyaning mustaqil yo’nalishi hisoblanadi. Viktim xulq 
ehtiyotsizlik natijasi hisoblanadi va jabrlanuvchining o’ziga zarar yetkazilishiga 
olib keladi.
Jinoyat huquqi jinoyatlarning moddiy holatni o’rganadi va jinoyatchilikning 
kelib chiqish asoslari hamda rivojlanish qonuniyatlari bilan shug’ullanmaydi.

Download 3,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   157




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish