O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi falsafa ma’ruzalar matni



Download 1,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet138/246
Sana27.03.2021
Hajmi1,61 Mb.
#62197
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   246
Bog'liq
16586 Falsafa asoslari.doc

«Mohiyat va hodisa»  kategoriyasini olib  ko’raylik. Mohiyat-o’zida alohidalik,  maxsuslik,  umumiylikning 
mazmunini, sababini, zaruriyatini, imkoniyatini, butun, qism, sistema, struktura, element tarzida namoyon qiladi. 
Hodisa esa, ularning bog’lanishi, aloqadorlik va munosabatlarining namoyon bo’lishidir. Mohiyatni alohidalik, 
maxsuslik,  umumiylik,  butun,  qismga  mos  kelishiga  qarab,  turkumlashtirib  o’rganish  maqsadga  muvofiq. 
Bundan  tashqari,  sub’ekt  nazarida  ahamiyatiga  va  funktsiyasiga  ko’ra,  asosiy  va  asosiy  bo’lmagan,  nisbatan 
barqaror yoki o’zgaruvchan mohiyatlarga ajratib, ularning rivojlanishi jarayonida o’rnini almashtirib turishlarini 
e’tiborga olish zarur.  
Narsa  va  hodisalarning  mohiyatini  bilish  ularning  inson  ehtiyojlarini  qondirish  vazifasi  va  maqsadlarini 
konkretlashtirishdan  iborat.  Masalan,  jamiyat  ustqurmasining  siyosiy  elementi  bo’lgan  davlatning  maqsadi  va 
vazifasi,  ularni  amalga  oshirish  usul  hamda  vositalari  mamlakat  hududida  yashayotgan  kishilarning  muayyan 
hayot  sharoitlarini  ta’minlashdan  iborat  bo’lib,  uning  mohiyatini  tashkil  qiladi.  Shunga  ko’ra,  har  qanday 
mohiyatni  odamlarning  manfaatlari  va  ehtiyojlariga,  tsivilizatsiya  kelajagiga  bog’lab  tahlil  qilgandagina,  u 
ahamiyatga ega bo’ladi.  
Narsa va hodisalarni bilish hamda o’zgartirishga inson muayyan ehtiyojlar asosida yondoshadi. Bu yondoshish 
sub’ektiv harakterga ega bo’lib, uning konkret ehtiyojlari va manfaatlari nuqtai nazaridan baholanadi. Masalan, 


chanqagan kishi uchun suv uning chanqog’ini qondirish, fizik uchun-agregat holati, elektr tokini o’tkazishi yoki 
optik  


xususiyatlari,  ximik  uchun,  uning  N
2
O  kimyoviy  birikma  sifati,  tegirmonchi  uchun-tegirmon  parragini 
aylantirish xususiyatlari asosiy mohiyat hisoblanadi.  
Narsa va hodisalar doimiy rivojlanib turishi jarayonida, ularning mohiyati ham, shunga mos tarzda hodisa ham 
o’zgarib turadi. Mohiyatdagi har qanday juz’iy o’zgarish ham, uning muqarrar o’zgargan hodisasida ifodalanadi. 
Masalan,  suvning  elektr  tokini  o’tkazish  xususiyati,  uning  temperaturasiga  bog’liqligi  aniqlangan.  Agar  biz 
suvning  temperaturasini  ma’lum  darajada  ko’tarsak,  uning  elektr  tokini  o’tkazish  xususiyatini  o’lchaydigan 
asboblar  bu  o’zgarishlarni  qayd  qilmasligi  mumkin.  Lekin,  bundan  suvning  mohiyatini  ifodalaydigan  elektr 
tokini o’tkazuvchanlik xususiyati yo’qolgan, degan xulosa kelib chiqmaydi.  
Narsa va hodisalarning mohiyat va hodisa tarzida bog’lanishlari makon va zamondagi muayyan konkretligi bilan 
ajralib turadi. Mohiyat va hodisa o’z xususiyatlariga ko’ra sistema, struktura va elementlarda o’ziga xos tarzda 
namoyon bo’ladi. Shuning uchun har qanday hodisani va mohiyatni tahlil qilishda aniq tamoyillarga asoslanish 
lozim.  

Download 1,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   246




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish