Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Суъний ёритилиш.
Кейинги пайтларда ўқув хоналарини ёритишда 
люминесцент лампалардан фойдаланилмоқда, улар яхши ёритади, унча ярақлаб 
кетмайди, ёруғлик бир текис тарқалади, спектрал таркибига кўра кундузгига 
ўхшайди. Ёруғлик манбаи ўрнида қуввати 40 ва 80 вт ли люминесцент «оқ» 
ёруғлик лампалари (СБ типидаги лампалар)дан фойдаланган маъқул.. 
Арматура билан ҳимояланмаган чўғланиш лампалари кўзни қамаштиради 
ва қуюк соя туширади. Бу ҳол ана шундай ёруғликда ишлайдиган ҳар қандай 
одамнинг кўзига ёмон таъсир қилади.
Тарқоқ ёруғлик берадиган люминесцент чироқлар полдан ҳисоблаганда 
баландлиги 3,3 м ни ташкил этадиган биноларга осилади. Биноларнинг баланд-
лиги 3,3 м дан кам бўлса, шипга ўрнатиладиган чироқлардан фойдаланилади. 
Асосий ва баъзи хизматчи-ёрдамчи хоналар (ўқитувчилар хонаси, 
кутубхона, қироатхона, директор, илмий мудирнинг хонаси ва бошқалар)даги 
ҳамма чироқлар шовкинсиз улаб-тўғрилаб турадиган қурилмалар билан 
ускуналанади. Биноларни ёритиш учун чўғланиш лампалари билан люми-
несцент лампаларини баравар ишлатиш ярамайди, чунки ёруғлик оқимининг 
равшанлиги ва ранги бир-бирига тўғри келмайди. Люмннесцент лампа 
чироқлари ҳар қаторга учтадан қилиб уч қатор жойлаштирилади. Айни вақтда 
чироқдаги лампалар сони уларнинг қувватига боғлиқ бўлади. Тарқоқ ёруғлик 
берадиган, экранлаштирувчи металл панжалари бор, усти очиқ, оқ эмал билан 
бўялган ШОД-2-40 маркали чироқлардан фойдаланиладиган бўлса, булар 
синфнинг бор бўйига ҳар қаторда 6 чироқдан икки қатор қилиб жойлаш-
тирилади, синф доскаси ёнига ШМЗ маркали иккита чироқ ўрнатилади 
Синф хонасидаги люминесцент лампаларнинг умумий қуввати 1040 вт, 
чўғланиш лампаларининг умумий қуввати эса 2400 вт бўлса, кўрсатилган 
ёруғлик нормаларига бемалол амал қилиш мумкин. Бу -люминесцент лампалар 
билан ёритилганда 130 вт ли 8 та ва чўғланиш лампалари билан ёритилганида 
300 вт ли 8 та чироқни ташкил этади. Демак, синф хонаси сатҳининг 1 кв м га 

---

74 
тўғри келадиган ёмғлик нормаси (солиштирма қувват) ваттлар ҳисобида 
олганда люминесцент лампалардан фойдаланганда 21-22 вт, чўғланиш 
ламналаридан фойдаланганда 48 вт бўлади.