Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Узунчоқ мия.
Узунчоқ мия орқа миянинг давоми бўлиб, узунлиги 3-3,5 
см. Узунчоқ мия ва варолий кўприги рефлектор ҳамда ўтказиш функциясини 
амалга оширади. 

---

82 
Узунчоқ миянинг рефлектор ишида бош миядан чиққан 5-12 та нерв 
ядролари иштирок этади. Узунчоқ миядан чиққан учламчи нерв юз териси, кўз, 
бурун, қисман тилни нерв билан таъминлайди ва тишлардан сезувчи импуль-
сларни ўтказади. Бундан ташқари, узунчоқ мияда нафас олиш, қон томирлари 
девори ҳаракатининг нерв маркази, қўсиш, ютиш, тер ажратиш, сўлак ажратиш, 
кўз ёши ажратиш, қовоқларни юмиш, акса уриш, йўталиш нерв марказлари бор. 
Бош миянинг юқори бўлимлари узунчоқ миянинг рефлектор функциясини 
бошқариб туради. Узунчоқ миянинг морфологик жиҳатдан шаклланиши билан 
нафас олиш, юрак томирлари, овқат ҳазм қилиш ва бошқа функциялар тако-
миллашиб боради. 
Ҳомила 16-17 ҳафталик бўлганда узунчоқ мияда нафас олиш нерв маркази 
шаклланади, 21-22 ҳафталарда нафасни чиқариш нерв марказлари шаклланиб 
тугайди. Янги туғилган болада нафас, ҳимоя рефлекслари (акса уриш, йўтал ва 
бошқалар) ривожланган бўлади. Унда сўриш, ютиш каби овқатланишга бўлган 
шартсиз рефлекслар яхшигина ривожланган. 
Мияча.
Мияча болаларда бир оз юқори жойлашган бўлиб, бош мия қути-
сининг энса қисмини тўлдириб туради. Миячада иккита ярим шарлар бўлиб, 
улар бир бири билан чувалчангсимон қисм орқали бирикади. Мияча 
мускулларнинг уйғун қисқаришида ва ҳаракатларида, бир гуруҳ мускул-
ларнинг тегишлича таранг туришини сақлашда иштирок этади ва ҳоказо. 
Миячанинг фаолияти издан чиқса, одам уйғун ҳаракатлар қила олмай қолади, 
тез чарчаб, оёқларини катта кериб, гандираклаб ва қалтираб юради. Бир неча 
ойдан сўнг ҳаракатлар яхшиланади. Мия ярим шарлари мияча орқали скелет 
мускулларининг тонусини ва уйғунлигини рефлектор йўл билан бошқарилади. 
Чап ярим шарлар миячанинг ўнг ярим шарлар функциясини, ўнг ярим шарлар 
миячанинг чап ярим шарлар функциясини бошқаради. Мия ярим шарлари 
мияча орқали вегетатив функциялар-юрак, қон томирлар фаолиятини, овқат 
ҳазм қилиш ва бошқа функцияларни бошқаради. 
Янги туғилган бола миячасининг вазни 20,5-23 г, 6 ойликда эса 62-65 г 
бўлади. Болада миячанинг оқ моддаси кулранг моддасига нисбатан тез ривож-
ланиб, 7-8 ёшида тугалланади. Миячадаги рефлектор функциянинг шакл-
ланиши узунчоқ мия, ўрта ва оралиқ миянинг шаклланишига боғлиқ.