O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universitetining pedagogika instituti «gumanitar fanlar kafedrasi»

Plankton
(yunoncha –«muallaq suzuvchi») mikroskopik organizmlarning yirik guruhi bo’lib, 
suvda muallaq yuradi, dengiz oqimiga qarshi yura olmaydi. Masalan, dafnьya, siklop, meduza va 
h.k. Suv tubida cho’kib ketmasligi uchun ular moslashishga harakat qiladilar. Moslashish oqim 
usulida yoki o’zining tanasini massasini kamaytirish kerak yoki ishqalanish kuchini orttirishi 
lozim. Shuning uchun ularning shakllari xilma-xil – ba’zilarining hajmi juda kichik, ba’zilari 
disksimon yoki uzun tuklari, dumlari bor. Planktonlarning ba’zilari o’z massasini kamaytirish 
uchun tanasidagi suv massasini ko’paytirishi lozim, masalan meduza tanasidagi suvning miqdori 
95-98 % gacha yetadi. Planktonlarning asosiy qismi 200 m gacha chuqurlikkacha, ayniqsa 25-40 
m chuqurlikda yashaydi.
Nekton
(yunonchasiga «suzuvchi») mustaqil, erkin harakat qiluvchi organizmlar bo’lib,
ularga baliqlar, sutemizuvchilar, molyuskalar kiradi. Ularning ba’zilari, ya’ni har xil baliqlar, 
kitsimonlar, tyulenlar, dengiz toshbaqalari, dengiz ilonlari, kalmarlar va osminoglar uzoq 
masofaga ko’chib yura oladi.

---

68 
Bentos
(yunonchasiga «chuqurda yashovchi») okean suvlari tubida, yotqiziqlar orasida 
yashovchi organizmlardan iborat. Ularning ba’zilari okean tubida yopishib oladilar, ba’zilari 
o’troq (marjonlar, suv o’tlari va h.k.) yoki toshlar orasiga o’yib kirib ketuvchi (molyuskalar, 
ignali chuvalchanglar),o’rmalab yuruvchi (qisqichbaqasimonlar, ignaterili organizmlar), erkin 
suzib yuruvchi (kambala, skat) sifatida yashaydilar.

Shunday qilib, okeanlardan hozir yiliga 70-80 mln. tonnaga yaqin baliq, mollyuska, 
so’vo’tlar va boshqa mahsulotlar olinmoqda, bu esa insoniyatning oqsil moddasiga bo’lgan 
talabining 
1
/
5
qismini qoplaydi.