Abdurasulov Javohirning



Download 122,43 Kb.
bet1/3
Sana25.07.2021
Hajmi122,43 Kb.
#128431
  1   2   3
Bog'liq
Termiz davlat universiteti


Termiz davlat universiteti

Arxitektura va qurilish fakulteti

Qurilish materiallari, buyumlari va konstruksiyalarini ishlab chiqarish

ta’lim yo’nalishi 2- kurs 119- guruh talabasi



Abdurasulov Javohirning

Geologiya mineralogiya va petnografiya asoslari fanidan “Prolyuvial va allyuvial yotqiziqlar va tabiiy hom ashyolar” mavzusida tayyorlagan



Mustaqil ishi

Bajardi: Abdurasulov J



Tekshirdi: Abdimo’minov O
2020-2021- o’quv yili
REJA:


  1. Prolyuvial yotqiziqlar

  2. Allyuvial yotqiziqlar

  3. Tabiiy xom ashyolar


Cho‘kindi jinslaming noqatlamiy yotish  shakllari:

Prolyuvial  yotqiziqlar  tog'li  o'lkalarda  keng  rivojlangan 

bo'ladi.  Prolyuvial jinslar to'plami tog'  tizmalari etaklarida ulami 

o'rab  turavchi  keng  mintaqalar  hosil  qilib  yotadi.  Bunday 

yotqiziqlamig  qalinligi  o'nlab  metmi,  uzunligi  esa  o'nlab  va 

yuzlab  kilometmi  tashkil  etadi.  Prolyuvial  jinslar  to'plamining 

shakllanishida nurash mahsulotlarini tog'etaklariga olib chiquvchi 

vaqtincha oqar  suvlar va sel oqimlari katta ahamiyatga ega.  Bunday 

yotqiziqlar uchun yirik xarsanglardan tortib to loyqa cho'kindi laming  

saralanmasdan  aralashquralash  holda to'planishi  xosdir. Ko'phollarda tog'etaklaridagi  prolyuvial yotqiziqlar  mintaqasini  tog'  yonbag'ridan  chiquvchi jilg'alar  va soylaming  konus  yotqiziqlari  o'zaro  qo'shilib  ketishi  natijasida hosil qiladi. 

Prolyuvial  yotqiziqlar  asosan  to'rtlamchi  davr  uchun  xos 

bo'lib,  undan  qadimiyroq  davrlar  kesmasida  kamdan-kam  

uchraydi.  Chunki  ular  tog'li  hududlar  yotqiziqlari  bo'lganligi 

sababli  tog‘  yemirilishi  jarayonida  qaytadan  yuvilib,  yirik 

cho'kindi havzalariga olib chiqib ketiladi. 

Biogerm,  biostrom va rif qurilmalari  dengiz yotqiziqlariga xos 

bo‘lib, kolonial tarzda yayot kechiruvchi mavjudotlarning qoldiq- 

laridan  iborat  bo‘ladi.  Dengiz  maijonlari,  bulutlar,  mshankalar 

singari  dengiz  hayvonlari  va  suvo‘tlari  shular  jumlasidandir. 

Ulaming  aksariyat  qismi  ohak  hosil  qiluvehidir.  Biogerm  va 

biostromlaming  o‘lchami  nisbatan  kichik  bo‘lib,  ulaming 

qalinligi metrlar bilan o'lchansa, rif qurilmalari juda qalin va tog‘ 

tizmalari  singari  uzoq masofalarga cho‘zilgan bo‘ladi.  Bunday rif 

massivlari to‘siq (barer) riflari deyiladi (34-rasm). 

Barer rifiga Avstraliyaning  sharqidagi  dengizlarda rivojlangan 

ulkan  rif  massivi  yorqin  misol  bo‘la  oladi.  Ko‘p  hollarda  rif 

qurilmalari  yoysimon,  oval  va  doira  shaklida  bo‘lib,  ular  atoll 

riflari  deyiladi.  Atoll  riflari  Markaziy  Amerikadagi  ko‘plab 

orollami  tashkil  etadi  va  bunday  ohaktoshli  orollar  dunyo 

okeanining boshqa ko‘pgina ioylarida ham uchraydi. 

34-rasm.  Dengizdagi r if qurilmalari. 

Rif  qurilmalari  sinchini  kolonial  organizmlar  va  suvo‘tlari 

io‘plami  tashkil  etsa-da,  odatda  ulaming  tarkibida  yakka  holda  

liayot  kechiruvchi  dengiz  mavjudotlarining  qoldiqlari  ham 

ko‘plab  uchraydi.  R if  qurilmalari  umuman  qavariq  shaklda  va 

yuzasining  relefi  notekis  bo‘ladi.  Rif  qurilmalarida  tabiiy 

g'ovaklik  va  bo‘shliqlaming  ko‘p  bo‘lishi  ularda  neft  va  gaz 

mahsulotlarining  to‘planishiga  imkon  yaratadi.  Bulardan tashqari 

rif qurilmalari bilan boksit, tyemir va marganes konlari bog‘liq.

O ’rta  Osiyoda  karbonatli  rif  yotqiziqlari  devon  va  yura 

davrlarida  keng  rivojlangan.  Janubiy  O ’zbekistondagi  yura  davri 

riflarida yirik neft va gaz konlari mavjud. 

Olistostromli gorizontlar relefi yuzasi juda tik,  g ‘oyali bo‘lgan 

joylarda  tog‘  jinslari  bo‘laklarining  zilzilalar  ta’sirida  o ‘pirilib 

tushishi natijasida hosil bo‘ladi.  Bunday bo‘lakli jinslar relefhing 

botiq  joylarida  to‘planadi.  Ulami  tashkil  qilgan  alohida 

bo‘laklaming  (olistolitlaming)  o‘lchami  juda  katta  1-2 km  

gacha  yetishi  mumkin.  Olistostromli  gorizotlaming  uzunligi  esa 

bir necha o'nlab  km  ga boradi.  Olistostromli gorizontlar quruqlik 

yuzasida ham,  dengiz  tubida  ham hosil  bo'lishi  mumkin.  Dengiz 

tubidagi  olistostromlar to'siq riflarining tektonik kuchlar ta’sirida 

parchalanib,  dengiz  botiqliklariga  qulab  tushishi  tufayli  vujudga 

keladi.  Ular  asosan  o'lchami  har  xil  bo'lgan  karbonatli  tog' 

jinslari to'plamini  tashkil  etadi.  Olistostromli  gorizontlar Janubiy 

Tiyon-Shonda  kechki  paleozoy  dengiz  yotqiziqlarida  keng  

rivojlangan va O ’rta Tiyon-Shon neogen molasslari tarkibida ham  

kuzatiladi. Noqatlamli,  noto'g'ri  shakldagi  yotqiziqlarga  doimiy  muzloq 

o'lkalarda  rivojlangan  morenalar,  tog'  yonbag'irlaridagi  ko'chkilar, turbiditlar va klastik daykalar ham kiradi. 

Noqatlamli  cho'kindi  yotqiziqlaming  yana  bir  turini  diapirlar 

tashkil  etadi.  Ulaming  hosil  bo'lishida  plastik  xususiyati  katta 

bo'lgan  gil  va  tuzli  cho'kmalar  katta  ahamiyatga  ega.  Bunday 

yotqiziqlar  dastlab  qatlamlar  holida  shakllansa-da,  keyinchalik  

notekis  geostatik  bosim  natijasida  balandga  qarab  siqib 

chiqarilishi  tufayli  qavariq,  zamburaqsimon  shakldagi  tanalami 

tashkil  etadi.  Plastik  xususiyati  katta  bo'lgan  bunday jinslaming 

yuqoriga  oqib  chiqishi  tufayli  ulaming  gumbazidagi  qoplab 

yotuvchi qatlamlar ham deformatsiyaga uchrab, burmalanadi.

Qatlamli jinslar birlamchi  yotishini  o'zgartirmagan gorizontal, 

deformatsiyaga uchragan  qiya  va  burmalangan yotish shakllariga  

ega bo'lishi mumkin. 




Download 122,43 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish