Mavzu: stomatologiya labaratoriyasida ishlatiladigan yordamchi xom ashyolar tasnifi. Modellash uchun qo’llaniladigan xom ashyolar

Мавзу: Қолиплар ва уларнинг таснифи.Анатомик ва функционал қолиплар.Икки қаватли қолипни олиш - икки босқичли ва бир босқичли усулда. Тайёрлади: 212-А гуруҳ талабаси Бобораҳматов Усмон.

Qolip - bu pratez maydonida va uning chegarasida joylashgan yumshoq va qattiq to'qimalarning teskari aksidir

Қолиплар учун қўлланиладиган хом ашёларга қўйиладиган талаблар

• 1) Тишлар ва оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати рельефи изини аниқ кўрсатиши
• 2) Оғиз бўшлиғидан олганда шаклининг бузилмаслиги ва қисқармаслиги
• 3) Протез майдонидаги тўқималарга ёпишмаслиги
• 4) гидрофиллик - ( қад-юнон: гидро— сув ва филиа — муҳаббат) ( сўлакда эриб кетмаслик)
• 5) Шиллиқ қаватни куйдирмайдиган ҳароратда юмшаши
• 6) Оғиз бўлиғига осонгина кириши ва чиқиши

7) Шифокорга барча мухим функционал синамаларни ўтказиш имконини берган ҳолда, ўта тез эмас ёки секин қотиши;

• 7) Шифокорга барча мухим функционал синамаларни ўтказиш имконини берган ҳолда, ўта тез эмас ёки секин қотиши;
• 8) Модель гипси билан бирикмаслиги ва ундан осон ажралиши;
• 9) Шакли ўзгармаган ҳолда хона хароратида узоқ вақт сақланиши;
• 10) Хом ашёни стерилизациясидан сўнг қайта қўллаш имконияти;
• 11) Тақсимланиши ва дозаланиши осон бўлиши, сақлаш ва транспортировка учун қулай бўлиши.

Qoliplar Anatomik va Funksional bo'ladi

• Anatomik qoliplar- Pratez maydonida va chegarasida joylashgan xarakatchan to'qimalarning funksional xolatini hisobga olmagan holda, tayyor qoshiqlar yordamida olinadi. Xususiy qoshiqlar yordamida ham olish mumkin.

• Funksional qoliplar- Pratez maydonida va chegarasida joylashgan xarakatchan to'qimalarning funksional xolatini hisobga olgan xolda,xususiy qoshiqlar yordamida olingan qoliplar tushuniladi bunday qoliplar turli funksional sinamalar yordamida olinadi

Funksional qoliplar

• Passiv - harakatlar yordamida shakillantirishga (ya’ni shifokor tomonidan amalga oshiriladi.

• Aktiv - Bemorning ozi faoliyatli sinamalar, chaynov va boshqa harakatlar yordamida shakillantirilishii tushuniladi(lab til, lunch xarakatlari)

Funksional (faoliyatli) qoliplar protez maydonidagi shilliq qavatning ezilish darajasiga qarab ham farqlanadi. Ya'ni funksional qoliplar bosim ostida, bosimsiz, va aralash holatlarda olinishi mumkin. Bunday qoliplar protez maydonidagi shilliq qavatning, alveolyar o'siqning tuzilishi va holatiga bog'liq holda tanlanadi.

• Funksional (faoliyatli) qoliplar protez maydonidagi shilliq qavatning ezilish darajasiga qarab ham farqlanadi. Ya'ni funksional qoliplar bosim ostida, bosimsiz, va aralash holatlarda olinishi mumkin. Bunday qoliplar protez maydonidagi shilliq qavatning, alveolyar o'siqning tuzilishi va holatiga bog'liq holda tanlanadi.

Бундан ташкари колиплар (нусхалар) икки каватли (катламли) булиши мумкин. Бунда колипнинг биринчи кавати зичлиги юкори булган колип олувчи хом ашёлар билан олина­ди (алгинат, термопластик). Сунгра биринчи каватни устига силикон асосли колип олувчи хом ашё билан тулдирилиб, яна иккинчи марта колип олинади. Бунда иккинчи кават протез майдони рельефини янада аник чикишини таъминлайди.

Qoliplar quydagi asosiy talablarga javob berishi kerak.

• Qolip tayyorlashda ishlatiladigon xom ashyo pratez maydonidagi yumshoq va qattiq toqimalarning aniq shaklini(relefni) berishi;
• Zararsiz badbo'y hid va noxush ta'mga ega bo'lmasligi
• Og’iz bo’shlig’iga osongina kiritilishi va chiqarilishi
• O’zgarmasligi og’iz bo’shlig’idan chiqarilgandan keyin, uzoq muddat o’z hajmni saqlashi
• Og’iz bo’shlig’idagi so'lakda erimasligi
• O’g’iz bo’shlig’i shilliq qavatining kuydirmaydigon haroratda yumshashi
• Juda tez va juda sekin (2-5 daqiqa davomida) qotmasligi shart (ya’ni qolip chetlarini shakllantirishi yoki boshqa o’zgarishlar uchun kerak bolgan muddatda massa plastikligni taminlashi)
• Suvda shishmasligi
• Uy haroratida uzoq muddat o’zgarmasdan saqlanishi
• Sterilizatsiyadan song qayta qo'llash imkonini berishi, saqlash va qadoqlash uchun qulayligi
• Hammyonbop hamda arzonligi

Қолипнинг сифатига талаблар

-Протез майдонининг барча унсурларининг ва унга ёндош тўқималарнинг аниқ аксланиши. Бу протез майдонининг чегараларини аниқлаш ва протезнинг адекват қиррасини шакллантириш учун муҳим.

-Қолип юзасида пуфакчалар, тешиклар, чўзилмалар ва бошқа нуқсонлар бўлмаслиги керак.

-Қолип қирралари аниқ шаклланган бўлиши керак.

Yuqorigi jag' qoshiqlari

• Yuqorigi jag' qoshiqlari

• Pastki jag' qoshiqlari

Qoshiqlar ushlaydigan va tana qismlaridan iborat bo'ladi. Qoshiqlardagi teshiklar elastik massalar bilan qolip olganda, bu massa qoshiqqa siljimay, o'z-o'rnida turishini ta'minlaydi

Tishsiz qoshiqlar - bu qoshiqlar tishli qoshiqlardan farq qilib, uning • tagi tor • devori bir tekis va past bo'ladi

E'tiboringiz uchun rahmat🙄🙄🙄