Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

tabiiy klassifikatsiya
- zoologiya fanidagi hayvonlar klassifikatsiyasi, 
masalan: sudralib yuruvchilar, sut emizuvchilar, suvda va quruqlikda yashovchilar, 
parrandalar, qushlar va hakozo; 
sun’iy klassifikatsiya
- mabodo klassifikatsiya asos qilib olingan belgi narsa 
va hodisalarning tabiatini ifodalamaydigan bo’lsa: masalan, kutubxonadagi kitoblar 
mazmuniga, shakliga, noyobligi va shunga o’xshash belgilarga qarab tokchalarga 
teriladi; 
oddiy klassifikatsiya
- misol qilib, psixologiya soxalarining klassifikatsiya 
qilinishi: injenerlik, aviatsiya, kosmos psixologiyasi, mehnat psixologiyasi, maxsus 
psixologiya 
- 
patopsixologiya, 
oligofrenopsixologiya, 
surdopsixologiya, 
tiflopsixologiya bo’linadi. 
Shunday qilib, klassifikatsiya obyektlarning muayyan tartibni topishda, 
o’rganishda zarur bo’lgan narsa va hodisalarni yaxlit xolda tekshirishda, 
o’zlashtirmoqchi bo’lgan materiallarni puxta esda qoldirishda muhim rol o’ynaydi. 
Sistemalashtirish
operatsiyasi yordamida narsa va hodisalar, faktlar, fikrlar 
va obyektlar makondagi, vaqtdagi egallagan o’rniga qarab yoki mantiqiy 
joylashtiriladi. Fikr obyektiv hisoblangan narsa va hodisalarni zamon (vaqt), makon 
(fazo) va mantiqiy jihatdan ma’lum tartibda joylashtirishdan iborat mazkur 
operatsiya bilimlarni uzlashtirishda, ko’nikma va malakalarni tartibga solishda 
muhim rol o’ynaydi. 
Sistemalashtirish makoniy, xronologik belgi va mantiqiy belgisiga asosan uch 
turga ajratiladi. Masalan, xonadagi mebellarning bir tekis joylashtirilishi
 
makoniy 
(fazoviy)
 
tizim
 
uchun misol bo’la oladi. Tarixiy voqealarning xronologik tartibda 
joylashtirilishi, kutubxonadagi kitoblarning xronologik jihatdan terib qo’yilishi 
voqealarni
 
zamonga
 
(vaqtga) qarab tizimga solish deyish mumkin. Matematika, 
falsafa, psixologiya va mantiqqa doir asarlarda ilmiy maqolalarning (ya’ni punkt, 

---

265 
paragraf nazarda tutilmokda) joylashuvi
 
mantitsiy tizimga solishning namunasi 
hisoblanadi.