Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

Konkretlashtirish
 
- mavhumlashtirishning teskari jarayoni bo’lib, ayrim 
xususiyatlarni konkret buyumida, predmetga qo’llashdir.
U h
odisalarni ichki 
bog’lanish va munosabatlardan qat’iy nazar, bir tomonlama ta’kidlashdan iborat fikr 
yuritish operatsiyasidir. 
Konkretlashtirish odatda ikki xil vazifani bajaradi: birinchi funktsiyasiga 
taalluqli ko’pgina misollarni keltirish bilan uning psixologik mexanizmini 
ko’rsatishga harakat qilamiz. Masalan, «harakat» degan iborani ishlatib, odam, 
mashina, hayvon, suv va samolyot kabilarni tasavvur qila olish tushuniladi. 
169
David G. Mayers Psychology,© 2010 by Worth Publishers 427-b. 

---

264 
Keyinchalik esa harakat gushunchasining ko’lami kengayib boradi, biologik, ijtimoiy 
va hokazo harakatlarni nazarda tutadi. Konkretlashtirishning ikkinchi funktsiyasi 
quyidagi misollarda o’zining yorqin ifodasini topadi: masalan, lola, atirgul, 
binafshani - gulga; daftar, ruchka, chizg’ichni - o’quv qurollariga kiritiladi. Demak, 
bu misollarda konkretlashtirish operatsiyasi umumiy va yakka belgilari kam bo’lgan 
umumiylikni 
ochishda 
namoyon 
bo’ladi. 
Umuman 
konkretlashtirish 
abstraktsiyalashning kontrakt xolati bo’lib, inson bilish faoliyatida muhim ahamiyat 
kasb etadi. 
Klassifikatsiyalash
- 
bir 
turkum 
ichidagi 
narsalarning 
bir-biriga 
o’xshashligiga va boshqa turkumdagi narsalardan farq qilishiga qarab, narsalarni 
turkumlarga ajratish tizimiga aytiladi. Fan olamida buyuk kashfiyot bo’lib 
hisoblangan 
D.I.Mendeleyevning 
«Elementlarning davriy tizimi» jadvali 
klassifikatsiya uchun yorqin misoldir. Bunda olim elementlarni atom og’irligi ortib 
borishiga, kimyoviy sifatlarining bir tipligiga va boshqa belgi va alomatlariga qarab 
tartib bilan joylashtirib chiqqan. 
Fanda narsa va hodisalarning tabiatini ifodalovchi muayyan belgi va alomatlar 
asosida qilingan turkumlashtirishni klassifikatsiya deb atash kabul qilingan bo’lib, u 
quyidagilarga ajratiladi: