288
YOSH SPORTCHILAR SHAXSLARARO MUNOSABATLARINING
IJTIMOIY-PSIXOLOGIK TAHLILI
(Suzish misolida)
Mavlanov Donyor Ergash o‘g‘li,
Tashkent shahri
O’zMU magistranti
donyor_21_02@mail.ru
Annotatsiya:
Ushbu maqolada suzish sporti bilan shug‘ullanuvchi yosh
sportchilar shaxslararo munosabatlarining o’ziga xos ijtimoiy-psixologik xususiyatlari
ochib berilgan
Kalit so‘zlar:
shaxslararo munosabat, muloqot, jamoa, mashg’ulot, suzish.
psixokorreksion dastur.
СОЦИАЛЬНО-ПСИХОЛОГИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ
МЕЖЛИЧНОСТНЫХ ОТНОШЕНИЙ С ЮНЫМИ СПОРТСМЕНАМИ
(На примере плавания)
Мавланов Донёр Эргаш ўғли
Город Ташкент
Маги НУУ
donyor_21_02@mail.ru
Аннотация:
В данной статье описаны специфические социально-
психологические особенности межличностных отношений юных пловцов.
Ключевые слова:
межличностное, общение, команда,
тренировка,
плавание. программа психокоррекции.
SOCIO-PSYCHOLOGICAL ANALYSIS OF INTERPERSONAL
RELATIONSHIPS WITH YOUNG ATHLETES
(On the example of swimming)
Mavlanov Donyor Ergash o‘g‘li
Tashkent city
Master of NUU
donyor_21_02@mail.ru
Annotation:
This article describes the specific socio-psychological features of
interpersonal relationships among young swimmers.
289
Key words:
interpersonal, communication, team,
training, swimming.
psychocorrection program.
Muammmoning
dolzarbligi:
Jamiyatimizda sog‘lom turmush tarzini
shakllantirish, aholining, ayniqsa yosh avlodning jismoniy tarbiya va ommaviy sport
bilan muntazam shug‘ullanishi uchun zamon talablariga mos shart-sharoitlar yaratish,
sport musobaqalari orqali yoshlarda o‘z irodasi, kuchi va imkoniyatlariga bo‘lgan
ishonchni mustahkamlash, mardlik va vatanparvarlik, ona Vatanga sadoqat
tuyg‘ularini
kamol toptirish, shuningdek, yoshlar orasidan iqtidorli sportchilarni
saralab olish ishlarini tizimli tashkillashtirish hamda jismoniy tarbiya va ommaviy
sportni yanada rivojlantirishga yo‘naltirilgan keng ko‘lamli ishlar amalga
oshirilmoqda.
Yurtimiz vakillarining Olimpiya o‘yinlari, jahon chempionatlari, Osiyo o‘yinlari
va chempionatlari hamda xalqaro musobaqalarda yuksak
natijalarga erishayotgani,
dunyoda O‘zbekistonning obro‘-e’tibori va sport salohiyati yanada oshayotgani,
respublikamiz hududlarida jahon andozalariga mos muhtasham sport inshootlari barpo
etilayotgani, o‘quvchi va talaba yoshlar o‘rtasida uch bosqichdan iborat «Umid
nihollari», «Barkamol avlod» va «Universiada» sport o‘yinlari ommalashib
borayotgani ayniqsa e’tiborlidir.
Shu bilan birga, mamlakatimizning barcha hududlarida ommaviy sportning inson
va oila hayotidagi muhim ahamiyati, uning jismoniy va ma’naviy sog‘lomlikning asosi
ekanini targ‘ib-tashviq qilish, hayotga katta umid bilan kirib kelayotgan yoshlarni
zararli odatlardan asrash, ularga o‘z qobiliyat va iste’dodlarini ro‘yobga chiqarishlari
uchun zarur shart-sharoitlar yaratish, ular orasidan iqtidorli sportchilarni saralab olish
hamda maqsadli tayyorlash tizimini takomillashtirish borasida muhim va dolzarb
vazifalar turibdi.
Yurtimizda jismoniy tarbiya
va sportni ommalashtirish, aholi, ayniqsa, yoshlar
o‘rtasida sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish uchun zarur shart-sharoitlar va
infratuzilmani yaratish, mamlakatning xalqaro sport maydonlarida munosib ishtirok
etishini ta’minlash borasida izchil chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda.
Shu
bilan birga, jismoniy tarbiya va sportni tashkil etishda qator tizimli
muammolar va kamchiliklarning mavjudligi ushbu sohada davlat siyosatini samarali
olib borishga va mamlakatning mavjud sport salohiyatidan to‘liq foydalanishga
to‘sqinlik qilmoqda.
Tadqiqotning maqsadi:
Suzish sport turi bilan shug‘ullanuvchi yosh sportchilar
o‘rtasidagi shaxslararo munosabatning ijtimoiy-psixologik omillarini o‘rganish va
amaliyotga tadbiq etishdan iborat.
Tadqiqotning vazifalari:
Muallif tomonidan tanlangan psixodiagnostik
metodikalar yordamida suzish sport turi bilan shug‘ullanuvchi yosh sportchilarda
290
shaxslararo munosabatga kirishishida ularning shaxsiy sifatlarini o‘zaro ta’sir
darajalarini o‘rganish;
Suzish sport turi bilan shug‘ullanuvchi yosh
sportchilarda shaxslararo
munosabatning ijtimoiy-psixologik jihatlarini tadqiq qilish;
Suzish sport turi bilan shug‘ullanuvchi yosh sportchilarda shaxslararo
munosabatning ijtimoiy-psixologik jihatlariga qaratilgan psixologik-pedagogik
tavsiyalar ishlab chiqish.
Tadqiqotning ob’ekti:
O‘zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport
universitetining “Suv sporti, eshkak eshish turlari nazariyasi va uslubiyati kafedrasi”ga
qarashli basseynda shug’ullanuvchi yosh suzuvchi sportchilar.
Ushbu tadqiqotning maqsad va vazifalaridan kelib chiqib, biz O‘zbekiston davlat
jismoniy tarbiya va sport universitetining “suv sporti, eshkak eshish turlari nazariyasi
va uslubiyati kafedrasi”ga qarashli basseynida mashg‘ulot olib boruvchi 60 nafar yosh
sportchilarni kuzatib bordik hamda ular bilan suhbat o‘tkazdik. Suhbat davomida biz
ularda shaxslararo munosabatga kirishishi va bu holatning kechish tarzi va darajasini
bilishga harakat qildik. Olib borilgan kuzatishlar va o‘tkazilgan suhbatlar natijasiga
asoslanib,
bizda kommunikativ holati, jumladan muloqotga kirishish jarayoni yosh
sportchilarning o‘z imkoniyatlari va qobiliyatlarini erkin namoyish etishlariga
to‘sqinlik qiladi va bu holat ularning muloqotchilik darajasining umumiy holatiga
hamda yosh sportchini guruh tomonidan idrok etilishiga xos xususiyatlari shuningdek,
o‘z-o‘ziga baho berish darajasi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin, degan tahmin paydo
bo‘ldi. Biz o‘z taxminimizni ushbu yosh sportchilarda
shaxslararo munosabatni
aniqlashga qaratilgan «O‘smir tomonidan sinfning idrok etilishiga xos xususiyatlarini
o‘rganish» E.V.Zalyubovskaya, “Shaxsning o‘z-o‘ziga beradigan bahosini aniqlash”
S.A.Budassi, “Muloqotchilikning umumiy darajasini aniqlash” V.F.Ryaxovskiy
metodikalarini o‘tkazish va natijalarni solishtirish orqali tekshirib ko‘rishga qaror
qildik.
Quyida tadqiqotimizda qo‘llanilgan V.F. Ryaxovskiy tomonidan ishlab chiqilgan
muloqatchanlikning umumiy darajasini aniqlash maqsadida ishlab chiqilgan
so‘rovnoma natijalarini ko’rib chiqamiz.
Do'stlaringiz bilan baham: 
