Гистология цитология ва эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида

Бир қаватли кубсимон эпителий 
(расм 3.2). Буйрак каналчаларида, 
безларнинг чиқарув найларида, кичик бронхларда учрайди. Кубсимон 
ҳужайраларнинг ядроси юмалоқ шаклда бўлиб, ҳужайранинг марказий 
қисмида жойлашади. 

---

Расм.3.2.Бир қаватли кубсимон эпителий (схема).
 
 
Бир қаватли цилиндрсимон ёки призматик эпителий 
(расм 
3.3)асосан меъда, ичак, ўт қопининг ички юзаси, жигар ва меъда ости 
безининг чиқарув найларини, буйрак каналчаларини, бачадон ва бачадон 
найини қоплайди.Меъданинг юза қаватида жойлашган ҳужайралар шиллиқ 
секрет ишлайдиган ҳужайралар қаторига киради. Ичак эпителийсида айрим 
ҳужайралар шиллиқ секрет ишлайди. Улар секрет билан тўлган вақтда 
апикал қисми кенгаяди, базал қисми эса ингичка бўлиб қолади ва натижада 
қадаҳ шаклини олади. Бундай ҳужайралар қадаҳсимон ҳужайралар деб 
аталади. Ичак эпителийсида сўриш жараѐнида иштирок этадиган жиякли 
ҳужайралар мавжуд. Ёруғликмикроскопи орқали кузатилганда призматик 
ҳужайраларнинг апикал юзасида микроворсинкаларни оч пушти рангдаги 
жияк кўринишида кўриш мумкин. 
Расм.3.3 Бир қаватли цилиндрсимон ѐки призматик эпителий (схема). 
Шунинг учун ҳам бундай эпителий бир қаватли цилиндрсимон жиякли 
эпителий деб аталади. Микроворсинкалар ҳисобига эпителий ҳужайрасининг 
сўрувчи юзаси бир неча марта ошади.
Бир қаватли кўп қаторли киприкли хилпилловчи эпителий 
(расм 
3.4). Ушбу эпителий нафас йўлларида ва жинсий системанинг айрим 
қисмларида учрайди. Эпителий таркибидаги ҳар бир ҳужайра базал 
мембранада ѐтади, уларнинг шакли ва баландлиги турлича бўлганлиги 
сабабли ядролари ҳар хил текисликда ѐтади. 

---

 
Расм.3.4. Бир қаватли кўп қаторли киприкли хилпилловчи эпителий 
(схема).